Jakie są przyczyny świądu skóry? Jak sobie z nim poradzić?

Co to jest świąd skóry?

Świąd skóry jest nieprzyjemnym objawem. To uczucie, które wywołuje silną potrzebę drapania lub pocierania naskórka. Zalicza się go do rodzajów czucia powierzchniowego. Niegdyś uważano go za rodzaj bólu. Obecnie wiadomo, że jest doznaniem całkowicie odrębnym, a za jego przewodzenie odpowiadają osobne drogi nerwowe. Wyróżnia się:

• świąd ostry - trwający do 6 tygodni,

• świąd przewlekły - trwający powyżej 6 tygodni,

• świąd uogólniony - występujący na całym ciele lub w wielu miejscach jednocześnie,

• świąd ograniczony - występujący tylko w jednym miejscu na ciele.

Świąd skóry może występować samodzielnie lub razem z innymi objawami. Zależą one od tego, co jest przyczyną dolegliwości. Najczęściej są to różnego rodzaju zmiany skórne (np. krostki lub pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym), pokrzywka, nadmierne przesuszenie skóry (często sucha skóra twarzy). Z kolei drapanie się prowadzi do powstania przeczosów (linijnych ubytków w skórze), ran oraz strupków.

Jakie mogą być przyczyny świądu skóry?

Przyczyny świądu skóry mogą być różne. W większości są związane ze schorzeniami dermatologicznymi. Zdarza się jednak, że towarzyszy on chorobie ogólnoustrojowej (wówczas może wystąpić swędzenie skóry bez objawów skórnych), zaburzeniom na tle nerwowym lub psychicznym. Swędzenie skóry może mieć mieszane przyczyny.

Najczęstsze przyczyny świądu skóry to:

Atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry jest przewlekłą chorobą skóry, która ma podłoże zapalne. Ujawnia się zwykle w dzieciństwie i ustępuje wraz z wiekiem. Zdarza się jednak, że jest obecna także w dorosłym życiu. Jej główne objawy to świąd skóry oraz obecność charakterystycznych zmian skórnych (pęcherzyków i grudek). Ich umiejscowienie jest zależne od wieku chorego.

Półpasiec

Półpasiec jest chorobą wywołaną przez wirusa ospy i półpaśca (herpes virus varicella). Może ona pojawić się tylko u tych osób, które już przeszły ospę wietrzną. Jej objawami są pęcherzyki o rumieniowym podłożu, a także pieczenie, ból i swędzenie skóry. Dolegliwości w zdecydowanej większości przypadków występują tylko po jednej stronie.

Choroby wątroby

Świąd skóry bardzo często towarzyszy osobom z żółtaczką wywołaną przez choroby wątroby przebiegające z upośledzeniem odpływu żółci (cholestazą). W wielu przypadkach jest pierwszym objawem, który świadczy o nieprawidłowościach. Dolegliwości dotyczą przede wszystkim skóry dłoni i stóp.

Grzybica

Swędzenie skóry stóp jest wywołane grzybicą. Za chorobę odpowiedzialne są dermatofity, czyli grzyby zdolne do rozkładu keratyny. Można się nimi zarazić poprzez kontakt ze skażoną powierzchnią lub przedmiotami (np. stojąc bosą stopą pod publicznym prysznicem). Poza świądem skóry obecne są także: zażółcenie płytki paznokcia, nieprzyjemny zapach i nadmierne złuszczanie się naskórka.

Świąd skóry może zostać wywołany przez bodźce mechaniczne, termiczne, chemiczne lub elektryczne. Są one odbierane przez receptory umiejscowione w skórze, a następnie przekazywane do ośrodkowego układu nerwowego.

Swędzenie skóry na tle nerwowym

Ciekawym zagadnieniem jest swędzenie skóry na tle nerwowym. Coraz więcej wiadomo o tym, że niektóre choroby skórne mają podłoże emocjonalne. Na ich pojawienie się wpływa przede wszystkim stres. Zdarza się także, że zaburzenia powstają wtórnie do dermatozy (np. u osób z trądzikiem, które wstydzą się swojego wyglądu i mają obniżoną samoocenę). Niektóre choroby psychiczne też manifestują się dolegliwościami skórnymi. Mowa o zaburzeniach, w których obecne są urojenia, ale także kompulsywne uszkadzanie skóry (dermatillomania) lub obgryzanie paznokci (onychofagia). U części osób z problemami skórnymi występują objawy nerwicy lękowej lub depresja (dane wskazują, że może to być nawet 60% osób z trądzikiem).

Co na świąd skóry sprawdzi się najlepiej?

Świąd skóry wymaga leczenia przyczynowego. Oznacza to, że konieczne jest wykonanie badań (np. mikrobiologicznych) i postawienie odpowiedniej diagnozy. Często lekarze zalecają stosowanie środków o działaniu miejscowym. Zdarza się jednak, że konieczna jest terapia ogólna. Terapię mogą wspomóc domowe sposoby na swędzenie skóry. Przede wszystkim ważna jest odpowiednia pielęgnacja. Do oczyszczania i nawilżania twarzy i całego ciała należy wybrać delikatne kosmetyki z naturalnym składem i bez składników, które mogłyby uczulać lub podrażniać naskórek.