Świerzb u dzieci – jak wygląda? Objawy, leczenie

Świerzb – co go powoduje?

Świerzb jest chorobą pasożytniczą wywołaną przez świerzbowca ludzkiego (Sarcoptes scabiei). To niewielkie (<0,5 mm długości) roztocze o owalnym kształcie, które bytuje w skórze zarażonego człowieka. Po wniknięciu do warstwy rogowej naskórka samica świerzbowca ludzkiego składa w nim jaja, z których w ciągu 2–3 dni wykluwają się larwy. W ciągu 2 tygodni larwa przekształca się w dorosłego osobnika, który przedostaje się na powierzchnię skóry. Stamtąd, w wyniku bezpośredniego kontaktu, zaraża następnego żywiciela lub ponownie wnika w skórę, prowadząc do reinfekcji.

Eksperci szacują, że rocznie dochodzi do 200–300 milionów zachorowań wywołanych przez świerzbowca. Do zakażenia może dojść u osoby w każdym wieku, ale najczęściej ten problem dotyczy dzieci, osób w wieku podeszłym i osób z zaburzeniami odporności. Szczególnie narażone są również osoby żyjące w złych warunkach sanitarnych oraz w miejscach przeludnionych. Najwięcej zachorowań odnotowuje się u dzieci poniżej 2 roku życia.

• Przeczytaj także, jakie są rodzaje pasożytów ludzkich oraz jakie objawy wywołują! 

Jak dochodzi do zarażenia?

Do zarażenia świerzbowcem ludzkim dochodzi najczęściej drogą bezpośredniego kontaktu ze skórą osoby chorej. Pasożyt potrzebuje około 15–20 minut, aby przedostać się ze skóry żywiciela do skóry nowego gospodarza. W przypadku młodzieży do transmisji roztoczy dochodzi najczęściej podczas kontaktów seksualnych. Najmłodsze dzieci zarażają się zwykle od swoich opiekunów. Nie oznacza to oczywiście, że nie możesz przytulać lub trzymać na rękach swojej pociechy. Jeśli jednak zauważysz u siebie objawy mogące wskazywać na świerzb, skonsultuj się z lekarzem. Dzięki szybkiemu rozpoznaniu i leczeniu choroby zmniejszysz ryzyko zarażenia swojego dziecka.

Świerzbowiec może przeżyć przez 24–36 godzin poza organizmem żywiciela. Jest więc możliwe zarażenie się przez kontakt z przedmiotami, na których znajduje się pasożyt. Najczęściej są to ręczniki, pościel bądź ubrania. Jeśli leczysz się z powodu świerzbu, pamiętaj o ich wypraniu.

Jak wygląda świerzb u dzieci?

Zastanawiasz się, jakie mogą być objawy świerzbu u dzieci? Do najczęstszych symptomów zarażenia tym pasożytem u maluchów należą:

• świąd skóry, nasilający się podczas snu dziecka,

• zmiany skórne – nory świerzbowcowe (korytarzyki w skórze), grudki i guzki zlokalizowane przede wszystkim w okolicach zgięciowych kończyn (np. w dole łokciowym), narządów moczowo-płciowych, na skórze między palcami oraz w okolicy pępka. Niekiedy pojawia się również świerzb na twarzy. Widoczne mogą być również przeczosy, czyli podłużne uszkodzenia naskórka powstałe w wyniku drapania przez dziecko.

Świerzb u niemowlaka może objawiać się jego wzmożonym niepokojem, płaczem i niechęcią do jedzenia.

• Sprawdź również, kogo najczęściej dotyczy świerzb norweski.

Jakie mogą być powikłania świerzbu?

Najczęstszym powikłaniem świerzbu jest nadkażenie bakteryjne zmian skórnych. Przyczyną infekcji jest zwykle gronkowiec złocisty Staphylococcus aureus. O nadkażeniu zmian w obrębie skóry mogą świadczyć m.in.:

• zaczerwienienie skóry,

• obecność ropnej wydzieliny,

• żółte strupy,

• ropnie.

Świerzb może być również przyczyną obniżenia jakości życia. Zaburzony odpoczynek nocny i związane z nim uczucie senności w ciągu dnia mogą prowadzić do zaburzeń koncentracji i pogorszenia wyników w nauce dziecka.

Jakie badania wykonać przy objawach wskazujących na świerzb? Do kogo się zgłosić?

Jeżeli zauważysz u swojego dziecka objawy mogące wskazywać na świerzb, zgłoś się do lekarza rodzinnego lub dermatologa. Podczas rozmowy ze specjalistą usłyszysz pytania o czas trwania objawów, występowanie świądu i zmian skórnych u innych współdomowników czy kontakt z osobami, u których rozpoznano zakażenie świerzbowcem ludzkim. Pamiętaj, aby na wizytę zabrać ze sobą dotychczasową dokumentację medyczną dziecka, wyniki ostatnio wykonywanych badań i listę przyjmowanych leków. Dobrze mieć przy sobie również książeczkę zdrowia dziecka. Po wstępnej rozmowie lekarz przejdzie do badania fizykalnego. Szczególną uwagę poświęci ocenie skóry dziecka. Będzie to wymagało rozebrania malca, dlatego załóż mu wygodne, szybkie do zdjęcia, ubranie na wizytę.

Jeżeli dermatolog uzna to za konieczne, może wykonać badania dodatkowe – dermatoskopię (oglądanie skóry w dużym powiększeniu) i badanie zeskrobin z naskórka pod mikroskopem. Umożliwia ono bezpośrednie uwidocznienie pasożytów.

Jak wyleczyć świerzb u dziecka?

W leczeniu świerzbu u dzieci stosuje się zarówno leki mające na celu eliminację pasożytów z organizmu czy zmniejszające świąd, jak i metody mające na celu zapobieganie ponownemu zarażeniu. Poznaj zasady leczenia świerzbu:

• leczeniu powinny zostać poddane wszystkie osoby pozostające w bliskim kontakcie z osobą chorą, nawet jeżeli nie prezentują objawów świerzbu;

• najskuteczniejszym lekiem u dzieci jest 5% permetryna, która jest aplikowana miejscowo na skórę po trwającej co najmniej 10 minut kąpieli. Leczenie można przeprowadzić również przy użyciu benzoesanu benzylu, krotamitonu lub maści siarkowej;

• leki należy aplikować na skórę całego ciała (z owłosioną skórą głowy włącznie), z pominięciem okolicy oczu i ust;

• leczenie należy powtórzyć po tygodniu, niezależnie od występowania objawów choroby;

• w przypadku nadkażenia bakteryjnego zmian skórnych konieczne jest wdrożenie antybiotykoterapii. Zwykle stosuje się miejscowo 2% mupirocynę 3 razy dziennie przez 5 dni.

Uporczywy świąd towarzyszący świerzbowi można zmniejszyć, stosując leki przeciwhistaminowe. Nie podawaj ich jednak dziecku bez uprzedniej konsultacji z lekarzem. W przypadku nawrotu objawów świerzbu ponownie zgłoś się do specjalisty.

Poznaj również domowe sposoby na swędzenie skóry!