Szumy uszne – co oznaczają i jakie mają przyczyny?

Czym jest szum w uszach?

Szumy w uszach to trudny do zdefiniowania, subiektywny objaw zaburzenia słuchowego. Przez doświadczające ich osoby opisywane są jako przewlekłe dźwięki. Ich brzmienie przypomina pisk, cykanie, dzwonienie, huk, szum wiatru, odgłos świerszczy lub kombinację wielu dźwięków. Co ciekawe, dolegliwość nie występuje bezpośrednio po ekspozycji na dźwięki, a ma charakter spontaniczny i pojawia się bez obecności zewnętrznego źródła dźwięków. Problem szumów usznych dotyka ludzi w każdym wieku. Dolegliwość jest dokuczliwa i wpływa na pogorszenie jakości życia. Szumy uszne przede wszystkim powodują problemy z zasypianiem, co w konsekwencji prowadzi do przewlekłego zmęczenia i występowania innych objawów, wynikających z niedostatecznej regeneracji organizmu. Szumy uszne mogą być słyszalne zarówno w obojgu uszach, jak i w jednym uchu. Niektórzy pacjenci w ogóle nie są w stanie zlokalizować charakterystycznego dźwięku, wskazując na dźwięki słyszalne w środku głowy.

Szum w uszach a inne objawy

Szumy uszne nie rzadko przebiegają wraz z innymi objawami. Z czasem pacjenci wskazują na współwystępowanie szumu w uszach i zawrotów głowy, a także bólu głowy. Pulsujący szum w uszach może prowadzić nawet do wzmożonego napięcia nerwowego, zaburzeń lękowych i depresji. Pacjenci zgłaszają ponadto przewlekłe problemy z koncentracją.

Jakie są przyczyny szumów usznych?

Przyczyna szumów usznych nie jest do końca jasna. Wskazanie jej utrudnia fakt, że dolegliwość jest bardzo subiektywna. Zaburzenie może rozwinąć się na skutek tzw. przewianego ucha, toksycznego działania leków przyjmowanych długi czas, a nawet zatkania ucha woskowiną. Zaburzenie może być również objawem np. źle dobranego aparatu na zęby, który uciska nerwy stawu skroniowo-żuchwowego. Szumy uszne niekiedy stanowią objaw zaburzeń mikrokrążenia ślimaka. Dolegliwość powstaje też w konsekwencji dysfunkcji słuchowych, np. niedosłuchu przewodzeniowego, nadwrażliwości słuchowej, zaburzenia drożności trąbek słuchowych, skurczów mięśni wewnątrzusznych.

Niemiecki naukowiec Jurgen Tonndorf, badając zjawisko szumów usznych, doszedł do wniosków, że przyczyną dolegliwości nie są jedynie dysfunkcje ucha, ale też zaburzenia pracy ośrodkowego układu nerwowego. Jako przyczyny występowania szumów usznych wymienia się również m.in.: nadciśnienie tętnicze, chorobę Meniere’a (choroba ucha wewnętrznego), zaburzenia krążenia, choroby metaboliczne, nowotwory, nadczynność tarczycy. Każdy z tych czynników prowadzi do powstania zaburzenia przewodnictwa impulsów nerwowych z ucha do ośrodków słuchowych umiejscowionych w mózgu, na skutek czego powstaje patologiczna aktywność w układzie nerwowym, słyszana jako dźwięk.

Jak przebiega diagnostyka szumu w uszach?

Zarówno diagnostyka, jak i leczenie szumów usznych stanowią istotny problem medyczny. Wynika to z nie do końca poznanego mechanizmu i przyczyn zaburzenia. Bardzo ważny jest szczegółowy wywiad lekarski, uwzględniający informacje dotyczące występowania chorób: miażdżycy, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, chorób tarczycy, chorób reumatycznych, osteoporozy, nowotworów. Niezbędne jest przeprowadzenie rutynowego badania otolaryngologicznego z otoskopią. Lekarz ocenia stan jamy nosowej i gardła, a za pomocą otoskopu (wziernika) ogląda błonę bębenkową i ocenia zewnętrzny przewód słuchowy. Badanie może zostać uzupełnione o rynoskopię, czyli wziernikowanie nosa. Dzięki temu lekarz jest w stanie ocenić atanomiczną budowę jamy nosowej i ujście zatok, a także wykryć ewentualne nieprawidłowości.

Do rutynowych badań diagnostyki należy także test audiologiczny. To subiektywna metoda, która ocenia próg słyszenia pacjenta i umożliwia pomiar sprawności narządu słuchu. Bardzo pomocnym badaniem diagnostyki szumów usznych jest badanie otoneurologiczne. Jest ono wykonywane w celu oceny funkcjonalności ucha środkowego i pozwala na wykrycie uszkodzeń błędnika, którego dysfunkcja może być przyczyną uporczywych szumów usznych. Każde z badań diagnostyczych jest całkowicie bezbolesne i proste do przeprowadzenia. Nad ich przebiegiem czuwa laryngolog. Ważna okazuje się również ocena stawów skroniowo-żuchwowych, których często zaburzona praca przyczynia się do powstawania szumów usznych. Lekarz może ponadto zlecić tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny głowy.

Jak się pozbyć szumu w uszach?

Jeśli przyczyna szumów jest znana, głównym celem terapii jest leczenie choroby podstawowej. W niektórych przypadkach konieczne okazuje się leczenie w warunkach szpitalnych. Stosuje się także leki na szumy uszne. W zależności od choroby podstawowej mają one działanie znieczulające, przeciwbólowe, przeciwdrgawkowe, poprawiające przepływ krwi, stymulujące metabolizm komórek nerwowych.

W razie rozpoznania ciała obcego w uchu lub zmian naczyniowych stosowane jest leczenie zabiegowe. Znacznie trudniejsze w leczeniu są typowo subiektywne szumy uszne, których źródło jest bardzo trudna lub niemożliwa do ustalenia. Postępowanie terapeutyczne opiera się wówczas na łączeniu kilku metod, m.in.: protezowania (stosowania aparatów słuchowych), laseroterapii, ziołolecznictwa, akupunktury, psychoterapii. Jedną z pomocnych metod jest stymulacja akustyczna z użyciem generatorów dźwięku. Częstotliwość dźwięków urządzenia jest zbliżona do szumu usznego. Pacjent poddawany terapii wielokrotnego odsłuchiwania z czasem przestaje reagować na szum. W domowych warunkach funkcję generatora stymulacji akustycznej z powodzeniem spełnią wentylator lub radioodbiornik.

Czy szumy uszne są groźne?

Szumy uszne nie stanowią zagrożenia dla zdrowia i funkcjonowania narządu słuchu. W większości przypadków są zupełnie niegroźnym zaburzeniem. Jednak warto wiedzieć, że mogą być objawem niektórych chorób. Szczególnie jeśli występują z innymi objawami, np. z bólem głowy, pogorszeniem jakości słuchu. W każdym przypadku warto jednak skonsultować się z laryngologiem. Wstępną konsultację z powodzeniem możesz odbyć zdalnie. Specjalista na podstawie wywiadu wystawi e-skierowanie na szczegółowe badanie lub wypisze e-receptę. Możliwość konsultacji online jest szczególnie pomocna dla osób mających utrudniony dostęp do specjalisty, np. z powodu odległych wolnych terminów. Korzystając z telemedycyny za pośrednictwem Welbi, masz możliwość konsultacji nawet w dniu zamawiania e-wizyty.