Tabletka „dzień po” – kto może ją wypisać i gdzie można ją kupić?

Tabletka „dzień po” – kto może wypisać receptę?

W większości krajów Unii Europejskiej tabletki antykoncepcyjne, w tym tabletka „dzień po”, dostępne są bez recepty. Do 2017 roku w Polsce również można było w taki sposób zakupić ten szczególny rodzaj tabletek antykoncepcyjnych. Obecnie, po nowelizacji ustawy dotyczącej świadczeń opieki zdrowotnej, decyzję o przepisaniu każdej formy antykoncepcji hormonalnej musi podjąć lekarz.

To duże utrudnienie, biorąc pod uwagę czas, w jakim powinna zostać przyjęta tabletka „dzień po”. Wynika to z mechanizmu działania tego środka, który polega głównie na hamowaniu lub opóźnianiu owulacji. Działanie tabletki „dzień po” jest zatem podobne do tradycyjnej antykoncepcji hormonalnej, jednak wiąże się z nieco większym obciążeniem dla organizmu. Największą skuteczność środek wykazuje, jeśli zostanie zażyty w ciągu 24 godzin od stosunku. Maksymalny czas na przyjęcie dostępnych na polskim rynku farmaceutycznym tabletek „dzień po” wynosi w przypadku środka EllaOne do 120 godzin, a Escapelle do 72 godzin po odbyciu stosunku.

Zastanawiasz się, kto może wypisać receptę na tabletkę „dzień po”? Powszechnie panuje przekonanie, że wystawiają ją wyłącznie ginekolodzy. Nie jest to jednak prawdą. Dokument uprawniający do zakupu postkoitalnej antykoncepcji hormonalnej może wystawić dowolny lekarz. Specjalista wypisze receptę w przypadku wykluczenia przeciwwskazań do zażycia tabletki „dzień po” i upewnieniu się, czy pacjentka nie jest w ciąży. Badacze podkreślają jednak, żetabletka „dzień po” nie stanowi zagrożenia dla rozwijającego się zarodka, a później płodu. Środek ten nie działa w przypadku już zapłodnionej i zagnieżdżonej w błonie macicy komórki. Tabletka „dzień po” nie jest produktem o działaniu poronnym.

Po receptę na tabletkę „dzień po” pacjentka może się zgłosić do lekarza pierwszego kontaktu, którym może być lekarz podstawowej opieki zdrowotnej czy lekarz pełniący dyżur na oddziale nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej. Obecnie dzięki rozwojowi telemedycyny dużym udogodnieniem w staraniu się o tabletkę „dzień po” są konsultacje lekarskie online. Pacjentka może otrzymać receptę na lek, nie wychodząc z domu, bez konieczności oczekiwania w kolejkach czy stawienia się na wizytę o konkretnej porze. Zdalne wizyty znacznie przyspieszają proces uzyskania recepty na tabletkę „dzień po”. Na Welbi.pl lekarze oferują pomoc całodobowo, w tym nawet w dni wolne od pracy i w święta. Wystarczy zarejestrować się w serwisie, wybrać specjalizację i termin wizyty, dokonać opłaty i czekać na kontakt z lekarzem.

Gdzie można zrealizować receptę na tabletkę „dzień po”?

Bardzo ważnym pytaniem jest to, gdzie można kupić tabletkę „dzień po”. Receptę na tzw. antykoncepcję awaryjną można zrealizować w każdej aptece, która posiada ten rodzaj leków na stanie. Aby się upewnić, czy tabletka „dzień po” znajduje się w asortymencie danej apteki, warto skontaktować z placówką telefonicznie lub skorzystać z internetowych wyszukiwarek leków. Zakup tabletki „dzień po” wiąże się z podaniem niezbędnych informacji – numeru PESEL i 4-cyfrowego kodu recepty albo też podaniem farmaceucie do zeskanowania kodu kreskowego z e-recepty. Należy podkreślić, że recepta na tabletkę „dzień po” może zostać wykupiona w imieniu pacjentki przez inną osobę, która będzie miała dostęp do wspomnianych wyżej danych.

Czy lekarz może odmówić wystawienia recepty na tabletkę „dzień po”?

Nierzadko spotkać można się z pytaniem, czy tabletka „dzień po” jest bezpieczna. Specjaliści podkreślają, że środek ten jest dla kobiety w pełni bezpieczny, o ile jest stosowany zgodnie z przeznaczeniem i po wykluczeniu przeciwwskazań. Europejska Agencja Leków uznała ten środek za niewymagający nadzoru lekarskiego. Mimo to lekarzowi przysługuje prawo do odmowy wystawienia recepty na tabletkę „dzień po”. Może powołać się on na tzw. klauzulę sumienia i nie wypisać recepty, gdy godzi to w jego moralność.

Zapisy w Kodeksie etyki lekarskiej są tak sformułowane, że lekarz może powstrzymać się od medycznego działania, jeśli uzna, że nie zgadza się to z jego sumieniem, a jednocześnie odmowa nie stanowi zagrożenia dla pacjenta. Obowiązkiem specjalisty jest jednak wskazać pacjentce innego lekarza, który wystawi receptę na tabletkę „dzień po” oraz odnotować fakt odmowy w dokumentacji medycznej. Niemniej odmowa wiąże się z poświęceniem dodatkowego czasu przez pacjentkę na konsultację u innego specjalisty, a czas w tym przypadku jest kluczowy. Farmaceuta nie może odmówić wydania tabletki „dzień po”, powołując się na klauzulę sumienia.

Jakie warunki należy spełnić, aby uzyskać receptę na tabletkę „dzień po”?

Podstawowym warunkiem jest brak przeciwwskazań do przyjęcia antykoncepcji awaryjnej. Wymienia się wśród nich zwłaszcza:

• uczulenie na którykolwiek ze składników leku;

• choroby jelita cienkiego (np. chorobę Leśniowskiego-Crohna), które mogłyby obniżyć skuteczność leku;

• ciążę pozamaciczną czy zapalenie jajowodów w przeszłości;

• ciężkie zaburzenia czynności wątroby;

• stosowanie leków, z którymi tabletka „dzień po” mogłaby wejść w niepożądane reakcje (np. leków wykorzystywanych w leczeniu gruźlicy, zawierających ziele dziurawca zwyczajnego, stosowanych w zakażeniach wirusem HIV czy grzybiczych, barbituranów i innych leków stosowanych w leczeniu padaczki, cyklosporyny);

• ciążę.