Na czym polega terapia systemowa?

Co to jest psychoterapia?

Psychoterapia jest niekiedy postrzegana jako rozmowa z życzliwą osobą, dawanie rad, wspieranie, pocieszanie czy uspokajanie. W rzeczywistości stanowi specjalistyczną metodę leczenia wielu zaburzeń o podłożu psychicznym. Psychoterapia polega na stosowaniu oddziaływań psychologicznych. Muszą one jednak zostać dopasowane do potrzeb i oczekiwań klienta lub klientów. Proces leczenia wymaga systematycznego zaangażowania, często przez dłuższy czas, oraz wzajemnego zaufania. Współpraca terapeuty i klienta stanowi bowiem kluczowy element w dochodzeniu do zdrowia.

Sposoby oddziaływania psychologicznego opierają się na wiedzy teoretycznej, a ich skuteczność potwierdzają liczne badania naukowe. Metody mogą skupiać się na różnych problemach lub rozwiązywać je w odmienny sposób, dopasowany do potrzeb konkretnej osoby. Dlatego też w psychoterapii istnieje wiele nurtów, np. podejściepoznawczo-behawioralne, psychodynamiczne, humanistyczno-egzystencjalne czy systemowe.

Co to jest terapia systemowa?

Psychoterapia systemowa zakłada, że postępowanie i stan psychiczny osoby zależy przede wszystkim od jej związku z otoczeniem. W tym nurcie zainteresowanie badaczy przesuwa się z jednostki i jej cech na relacje międzyludzkie. W nich dostrzegają oni także źródło ewentualnych problemów. Terapia systemowa skupia się zatem głównie na zależnościach w rodzinie oraz na kontaktach towarzyskich i zawodowych.

Jakie są założenia terapii systemowej?

Nurt systemowy podkreśla, że aby zrozumieć problem jednostki, należy przyjrzeć się jej relacjom z otoczeniem. Zauważa, że grupy społeczne tworzą systemy, które wpływają na siebie nawzajem. Jeden człowiek jest zwykle częścią wielu takich układów, np. rodziny i środowiska zawodowego. Wreszcie zachowanie i samopoczucie członków systemu zależy przede wszystkim od działań innych osób w takim zespole.

Układy mogą się znacznie różnić między sobą. Każdy z nich ma swoje cechy charakterystyczne, sposób organizacji, zdolność do zachowania równowagi, ale także do zmian. Poszczególni członkowie systemu mają kontakt z osobami, które należą do innych układów. Dodatkowo sami podlegają wielu procesom, np. dojrzewania czy starzenia się, co sprawia, że zespoły muszą rozwijać się wraz z nimi.

W obrębie systemu elementy, które wchodzą w relacje, tworzą podsystemy. Przykładowo w obrębie systemu „rodziny” może znajdować się podsystem „małżeństwo”. Podgrupy wzajemnie zależą od siebie, mają swoje określone zadania i funkcjonują według ustalonych zasad.

Na czym polega terapia w nurcie systemowym?

Proces leczniczy zwykle ma formę terapii rodzin. Rzadziej przyjmuje postać indywidualnej pracy klienta z terapeutą. Terapia systemowa uwzględnia, że członkowie systemu, np. rodziny, mają wpływ na siebie nawzajem, co może stawać się przyczyną rozwoju zaburzeń. Oznacza to, że postępowanie danej osoby jest reakcją na zachowanie innego człowieka i stanowi powód lub wzmocnienie dla kolejnych decyzji. Dlatego wybory jednostki muszą być oceniane w kontekście działań ludzi w jej otoczeniu.

Terapia systemowa jest zwykle krótkoterminowa i skupia się na pracy nad aktualnym problemem, z którym zgłasza się rodzina. Podczas sesji terapeuta analizuje z klientami zachowania obecne w danym momencie oraz ich skutki. Ten nurt zakłada, że należy szukać problemu właśnie w konkretnych działaniach, nie zaś w jednostce. Terapia ma na celu udoskonalić system, który działa nieprawidłowo.

Praca w nurcie systemowym może przebiegać według zasad dwóch szkół:

• podejście komunikacyjne skupia się na usprawnieniu sposobu porozumiewania się między członkami systemu, co poprawia ich relacje;

• podejście strukturalne podkreśla, że jeżeli układ działa nieprawidłowo, należy zmienić zasady, według których on funkcjonuje. W ten sposób można na nowo zorganizować relacje między członkami systemu i odzyskać równowagę.

Kiedy warto zgłosić się na psychoterapię?

Jeżeli zaobserwujesz u siebie niepokojące objawy, np. zaburzenia nastroju, lub uważasz, że potrzebujesz pomocy, by uporządkować relacje z najbliższymi, zgłoś się do lekarza psychiatry lub psychologa. Specjalista pomoże Ci określić źródło problemu i przedstawi propozycje, jak można go rozwiązać. Psychoterapia stanowi skuteczną formę leczenia wielu zaburzeń o podłożu psychicznym. Wymaga systematycznej pracy i dużego zaangażowania, jednak zwykle przynosi trwałe efekty.