Jakie objawy daje uczulenie na pomidory?

Czy pomidory mogą uczulać?

Nie wiadomo, jaki procent populacji polskiej ma uczulenie na pomidory. Wiadomo natomiast, że przypadłość ta dotyczy około 6,5% osób, które zamieszkują basen Morza Śródziemnego. Najczęściej alergia na pomidory występuje w postaci skórnej, ale przybiera również inne formy.

Uczulenie na pomidory wynika z tego, że warzywo to zawiera alergeny pokarmowe. Najważniejszy z nich występuje w miąższu. Jego budowa jest bardzo podobna do alergenów brzozy, jabłka i traw. Jego nazwa to sola I 1-profilina (dawniej określano go jako Lyc e 1). Jest to najbardziej uczulający alergen.

Silne działanie ma także sola I 3, który znajduje się w pestkach i skórce, a także miąższu pomidora. Charakteryzuje się tym, że jest termostabilny. Oznacza to, że nawet po obróbce termicznej nie zmieniają się jego właściwości, które wywołują alergie. Odpowiada on za bardzo groźne reakcje ogólnoustrojowe. Mogą występować reakcje krzyżowe z alergenami roślin takich jak: brzoskwinia, jabłko, kiwi czy brzoza.

Pozostałe alergeny pomidora mogą uaktywnić się w wyniku reakcji krzyżowych. Sola I 4, występujący w miąższu, reaguje krzyżowo ze śliwką, jabłkiem, olchą i brzozą. Sola I 1,3, który jest również w miąższu, daje reakcje krzyżowe z alergenami brzóz, bananów, oliwek, ziemniaków, papryk i lateksu. W tej samej części pomidora znajduje się sola I. Alergen ten ma reakcje krzyżowe z bananami, awokado, mąką pszenną, marakują i kasztanem jadalnym. W przypadku tego alergenu obróbka termiczna sprawia, że znikają jego właściwości alergizujące, tzn. że jest on termolabilny. Alergeny pomidora sola I 1S globulina, a także sola I wicylina (tzw. białka spichrzowe) można znaleźć w jego pestkach. W ich przypadku mogą pojawić się reakcje krzyżowe z alergenami sezamu, orzechów i słonecznika. Są termostabilne. Poddanie pomidora obróbce cieplnej nie niweluje ich właściwości alergicznych. Te dwa alergeny mogą wywołać silne reakcje ogólnoustrojowe, które mogą nawet zagrażać życiu.

Jak wygląda uczulenie na pomidory? Objawy.

Uczulenie na pomidory najczęściej objawia się w postaci zmian skórnych. Mogą wystąpić: rumień, pokrzywka, wypryski oraz uczucie szczypania i pieczenia. Bardzo często dochodzi do uczulenia kontaktowego bezpośrednio po kontakcie skóry z pomidorem, np. zaraz po trzymaniu tego warzywa w ręku.

Alergia na pomidory może dawać też objawy ze strony błon śluzowych w postaci obrzęku i świądu warg i języka, gardła oraz podniebienia.

Mogą wystąpić również symptomy ze strony układu pokarmowego, takie jak: wymioty, biegunki, nudności, bóle brzucha, refluks, odczuwanie goryczy w ustach. Uczulenie na pomidory powodujące dolegliwości gastryczne może wywołać wstrząs anafilaktyczny, który może doprowadzić do bezpośredniego zagrożenia życia.

Alergia na pomidory może również dawać objawy ze strony górnych i dolnych dróg oddechowych. Najczęściej pojawiają się: obrzęk krtani, skurcze oskrzeli, kichanie, katar, swędzenie, kaszel i astma. Może wystąpić też pieczenie i łzawienie oczu.

Jak leczyć uczulenie na pomidory?

Jeśli wystąpiło uczulenie na pomidory, to najlepszym sposobem na to, by nie pojawiło się ono ponownie, jest unikanie kontaktu z tymi produktami. Osoba uczulona nie powinna dotykać tych warzyw ani ich spożywać. Po kontakcie z pomidorem uczulenie mija najczęściej samoistnie w ciągu kilku godzin i nie ma konieczności podawania leków. W sytuacji gdy dochodzi do silnej reakcji organizmu w postaci wstrząsu anafilaktycznego, która może zagrażać życiu, konieczne jest jak najszybsze skorzystanie z pomocy lekarskiej. 

W uzasadnionych przypadkach, gdy alergia na pomidory daje objawy, które są wyjątkowo uciążliwe i nieprzyjemne dla osoby uczulonej, można podać leki przeciwhistaminowe i glikokortykosteroidy. Środki z pierwszej grupy hamują reakcję alergiczną, natomiast z drugiej mają działanie przeciwzapalne.

W przypadku uczulenia na pomidory bardzo rzadko stosuje się immunoterapię, która polega na podawaniu w kontrolowanych warunkach coraz większych dawek określonego alergenu. Dużo skuteczniejsze jest stosowanie odczulania na alergeny, które biorą udział w reakcjach krzyżowych z pomidorami. Chodzi głównie o pyłki traw i brzóz.

Jak można stwierdzić alergię na pomidora?

Poza namacalnym potwierdzeniem alergii w wyniku kontaktu skórnego z pomidorem lub spożycia tego warzywa można także przeprowadzić testy na alergię w laboratorium.

Najczęściej stosuje się punktowe testy skórne, do których wykorzystuje się alergeny komercyjne. Można przeprowadzić również testy na nadwrażliwość pokarmową z wykorzystaniem alergenów natywnych. Materiałami używanymi do przeprowadzenia badań w tym przypadku będą miąższ pomidora, jego skórka lub zmiażdżone pestki. Niektóre przychodnie alergologiczne przeprowadzają testy, w których alergeny wykorzystane do badania są rekombinowane. Niestety nie są one refundowane przez NFZ.

Czasami w kontrolowanych warunkach szpitalnych wykonuje się test prowokacji pokarmowej. Osoba uczulona zjada wtedy pomidora pod obserwacją lekarzy, którzy w przypadku wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego są w stanie bardzo szybko udzielić pomocy.