Ultrasonografia - co to za badanie? Jakie są wskazania?

Co to jest ultrasonografia?

Ultrasonografia (USG) to rodzaj bezbolesnego, nieinwazyjnego, bardzo dokładnego badania obrazowego, które pozwala na wykrycie bardzo małych zmian (od 0,1 mm). Badanie to jest bardzo bezpieczne. Może być wielokrotnie powtarzane, nawet w niewielkich odstępach czasu. Stąd też cieszy się dużą popularnością. Z powodzeniem przeprowadzane jest nie tylko u dorosłych, ale i u kobiet ciężarnych oraz dzieci. Na czym polega działanie ultrasonografii? Aparat ultrasonograficzny, czyli ultrasonograf, składa się z emitera i odbiornika fali ultradźwiękowej. Ten pierwszy wysyła falę w stronę badanego ośrodka. W ultrasonografii medycznej wykorzystywane są fale o częstotliwości 2-50 MHz. Dochodzi do rozejścia się fali w ośrodku i odbicia na jego granicy, po czym następuje powrót odbiornika.

Na czym polega badanie USG?

Ultrasonografia może być wykonywana w różnych pozycjach, tak aby zapewnić jak najlepszy dostęp do badanego obszaru. Badanie będzie wymagało do Ciebie odsłonięcia obrazowej części ciała. W ten sposób lekarz będzie mógł nałożyć specjalny żel. Jego zadaniem jest ułatwienie rozchodzenia się ultradźwięków po tkankach. Następnie przykłada głowicę USG. Przesuwając nią po powierzchni skóry, ogląda analizowane struktury. Obraz, który lekarz analizuje na ekranie monitora, może być w różny sposób rejestrowany. Najczęściej zapisywany jest na papierze termoczułym lub na płycie CD/DVD. Tak przedstawia się przebieg klasycznego badania USG.

W przypadku badań z użyciem tzw. dojamowych głowic wygląda ono inaczej. Przykładowo endoskopowa ultrasonografia wiąże się z koniecznością wprowadzenia aparatury do wnętrza ciała przez jamę ustną lub odbyt. Część z tego typu badań wykonywanych jest w znieczuleniu miejscowym.

W jakim celu wykonuje się USG?

Ultrasonografia uwidacznia kształt i wielkość poszczególnych narządów. Pozwala wykryć w nich nieprawidłowości, np. zgrubienia czy guzki. Nie można zapomnieć o wykorzystaniu tego badania do kontroli wykonywanej biopsji. Polega ona na pobraniu tkanek do badania histopatologicznego. Dzięki USG możliwe staje się precyzyjne wbicie igły biopsyjnej.

Ultrasonografia - jakie są rodzaje i ich zastosowanie?

Ultrasonografia może być wykorzystana do kontroli wielu narządów. Oto wybrane rodzaje USG i ich zastosowanie:

• badanie USG płuc - pozwala rozpoznać m.in.: odmę opłucnową, obrzęk płuc, krwawienie do jamy opłucnej, stłuczenie płuca, zmiany zapalne, zatorowość płucną. Używa się go do monitorowania leczenia schorzeń płuc,

• prenatalne badanie USG - wykonywane jest przez cały okres ciąży. Pozwala obejrzeć wnętrze macicy i stwierdzić, czy płód rozwija się prawidłowo. Umożliwia wykrycie wad rozwojowych i genetycznych płodu już na wczesnym etapie ciąży. Ustala też tempo wzrastania płodu i lokalizację łożyska. Przy okazji sprawdź, jakie są objawy ciąży,

• ultrasonografia dopplerowska - wykorzystywana jest w diagnostyczne chorób układu krążenia. Umożliwia ocenę przepływu krwi w dużych żyłach i tętnicach. Wykorzystuje do tego efekt Dopplera. Polega on na zmianie częstotliwości fal ultradźwiękowych, które odbijają się od poruszających się krwinek. Badanie pozwala na wykrycie zwężeń i niedrożności oraz ocenę ukrwienia niektórych narządów,

• ultrasonografia endoskopowa - to badanie przewodu pokarmowego, łączące ocenę endoskopową i ultrasonograficzną. Pomaga rozpoznać choroby trzustki, w tym guzy, drobne zmiany ogniskowe i przewlekłe zapalenie trzustki, ale też zmiany podśluzówkowe przewodu pokarmowego czy kamicę dróg żółciowych. Wykorzystywana jest też do oceny miejscowego nasilenia nowotworów przewodu pokarmowego. Formą USG endoskopowego jest ultrasonografia przezodbytnicza, która analizuje końcowe odcinki przewodu pokarmowego,

• badanie USG piersi - wykonywane jest, gdy występuje wyciek z brodawki sutkowej, obserwuje się powiększenie pachowych węzłów chłonnych, wyczuwalny jest guz w obrębie piersi, w stanie po mastektomii (usunięciu gruczołu piersiowego) czy jako uzupełnienie mammografii. USG piersi to podstawowe badanie pozwalające wykryć raka piersi,

• badanie USG domaciczne - tzw. przezpochwowe lub transwaginalne. To jedno z najważniejszych badań w diagnostyce ginekologicznej i położniczej. Wykonując je, lekarz może zbadać: ściany pochwy, jajowody, szyjkę macicy, pęcherz, jamę macicy, jajniki. Wskazaniem do badania są m.in. zaburzenia miesiączkowania, bóle w podbrzuszu, podejrzenie zespołu policystycznych jajników, torbieli, mięśniaków, wad rozwojowych narządu rodnego,

• badanie USG serca - tzw. echo serca wskazane jest m.in. przy zaburzeniach mięśnia sercowego, chorobie niedokrwiennej, zawale mięśnia sercowego, wrodzonych wadach serca, zapaleniu mięśnia sercowego. Pozwala ocenić struktury anatomiczne i kurczliwość serca, budowę i pracę zastawek, przepływ krwi w przedsionkach i komorach. Z pewnością zainteresuje Cię zbiór informacji o tym, jak dbać o serce.

Czy USG ma przeciwwskazania?

Przeciwwskazaniem bezwzględnym do przeprowadzenia ultrasonografii jest obecność uszkodzeń kości, otwartych ran części miękkich, oparzeń, otwartych infekcji w polu badania. Względne przeciwwskazania do badania USG stanowią świeżo zamknięte złamania. Rezygnuje się wówczas z obrazowania z uwagi na narażenie osoby badanej na niepotrzebny ból.