Czym jest alkoholizm?
Zgodnie ze statystykami WHO na całym świecie jest 237 milionów mężczyzn i 46 milionów kobiet uzależnionych od alkoholu. Niestety tylko część osób podejmuje leczenie.
Alkoholizm to uzależnienie od alkoholu, które jest uznawane za chorobę przewlekłą i postępującą, przez co może doprowadzić nawet do śmierci (np. z powodu marskości wątroby czy ogólnego wyniszczenia organizmu). Choroba alkoholowa cechuje się przede wszystkim nadmiernym pragnieniem spożywania substancji psychoaktywnej i utratą kontroli nad jej ilością. Podobnie jak wszystkie inne uzależnienia (do których należą nie tylko uzależnienia od substancji, ale także uzależnienia behawioralne) cechuje się możliwością nawrotów pod wpływem pojawienia się konkretnych bodźców lub trudnych sytuacji życiowych.
Polecane
Jakie są etapy alkoholizmu?
Choroba alkoholowa postępuje i rozwija się wraz z biegiem czasu. Można opisać cztery fazy alkoholizmu:
Faza wstępna, czyli prealkoholowa, która zwykle zaczyna się w bardzo niewinny sposób, np. piciem dużych ilości alkoholu na imprezach, czyli nadużywaniem alkoholu lub piciem małych ilości codziennie, np. drinka na rozluźnienie po całym dniu. Fascynacja alkoholem rośnie, a cały proces rozwijania nałogu może trwać nawet kilka lat. Na tym etapie tolerancja na używkę wzrasta, dlatego też człowiek potrzebuje coraz większych dawek, by osiągnąć ten sam efekt.
Faza ostrzegawcza, która cechuje się aktywnym poszukiwaniem okazji do picia alkoholu, piciem w samotności i w ukryciu.
Faza krytyczna, czyli ostra, w której pojawia się utrata kontroli nad piciem, zaniedbywanie relacji i obowiązków. W pewnym momencie człowiek porzuca dotychczasowe pasje, obowiązki zawodowe i rodzinne, a koncentruje się tylko na alkoholu. Coraz częściej zdarza się picie następnego dnia, aby zmniejszyć „kaca”.
Faza przewlekła, czyli chroniczna, opierająca się na ciągach alkoholowych, które trwają nawet kilkanaście dni. Często pojawia się zespół abstynencyjny, obejmujący wymioty, nudności, bóle głowy, drgawki, stany lękowe i depresyjne. To właśnie na tym etapie dochodzi zwykle do utraty pracy i kontaktów z bliskimi. Tak naprawdę faza przewlekła może trwać wiele lat aż do momentu podjęcia leczenia, terapii, pojawienia się poważnej choroby (na przykład marskości wątroby lub raka) albo śmierci.
Jakie są skutki uzależnienia od alkoholu?
Nadmierne spożycie alkoholu bardzo negatywnie wpływa na stan zdrowotny organizmu, a także na psychikę człowieka. W tym miejscu warto jednak zaznaczyć, że nawet krótkotrwałe picie alkoholu może powodować różne skutki, które nie są obojętne dla zdrowia. Z kolei chroniczne spożywanie tej substancji niesie ze sobą bardzo poważne konsekwencje.
Do najważniejszych skutków alkoholizmu należą:
problemy z koncentracją, pamięcią i innymi funkcjami poznawczymi;
zmniejszenie istoty szarej i białej w mózgu, które odpowiadają m.in. za pamięć i mowę;
nadciśnienie;
stłuszczenie wątroby i marskość;
arytmia serca;
udar;
ryzyko pojawienia się nowotworu.
Wyżej przedstawione skutki spożywania alkoholu dotyczą przede wszystkim zdrowia fizycznego, jednak alkoholizm niesie ze sobą także inne konsekwencje, np. społeczne, rodzinne i zawodowe. Przede wszystkim może dochodzić do rozpadu relacji w rodzinie, związku małżeńskim lub partnerskim, a także do utraty przyjaciół i znajomych (poza tymi, z którymi się pije).
W jaki sposób leczyć alkoholizm?
Pierwszym krokiem na drodze do wyleczenia jest oczywiście uświadomienie sobie swojego problemu, a także pojawienie się motywacji do podjęcia zmian. Bardzo duże znaczenie mają zwykle działania ze strony rodziny, która stara się pomóc alkoholikowi (jednym z najskuteczniejszych sposobów motywowania do leczenia jest tzw. interwencja, czyli spotkanie w gronie bliskich, którzy przedstawiają choremu fakty świadczące o jego problemie)). Niestety czasami są one podejmowane zbyt późno, gdy problem jest już bardzo nasilony.
Kolejnym krokiem jest diagnoza problemu i detoksykacja. W czasie tej fazy dochodzi do usunięcia z organizmu alkoholu i rozpoczyna się okres abstynencji. Najlepiej zrobić to w profesjonalnym ośrodku, w którym chory uzyska pomoc w przypadku wystąpienia objawów zespołu abstynencyjnego.
Następnym etapem może być psychoterapia grupowa, w trakcie której alkoholicy mogą wymieniać się doświadczeniami i problemami. W Polsce działają również grupy anonimowych alkoholików, stosujące opracowaną przez siebie metodę 12 kroków do trzeźwości. Zwykle osoba chora potrzebuje również psychoterapii indywidualnej, a czasami także leków. Po zakończonym leczeniu wielu trzeźwych alkoholików wciąż uczestniczy w spotkaniach AA, by podtrzymać jego efekty.
- L. Cierpiałkowska, M. Ziarko, Psychologia uzależnień – alkoholizm, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2010.
- U. Ciszewska-Psujek, Zaburzenia językowe w przebiegu choroby alkoholowej, Obraz i dynamika, „Logopedia Silesiana” nr 7, 2018.
- M. Skoczek, K. Grzyb, B, Wanot, Alkoholizm. Leczenie i skutki, 2020.
- B. Szluz, Doświadczanie choroby alkoholowej w rodzinie (w ujęciu socjologicznym), „Zeszyty Pracy Socjalnej” nr 3, 2018.
- M. Wnuk, J.T. Marcinkowski, Alkoholizm – przegląd koncepcji oraz metod leczenia, „Hygeia Public Health” nr 47, 2012.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.