Waginoza bakteryjna – przyczyny i leczenie

Waginoza bakteryjna – drogi zakażenia i przyczyny 

Waginoza bakteryjna to stan zaburzenia równowagi flory bakteryjnej pochwy, potocznie określany terminem infekcji intymnej. Nie jest jednak tym samym co bakteryjne zapalenie pochwy. Waginoza rozwija się u pacjentek w każdym wieku, niezależnie od aktywności seksualnej i nie jest chorobą przenoszoną drogą płciową. O waginozie bakteryjnej mówimy wtedy, gdy "dobre" bakterie z rodziny Lactobacillus zastępowane są bakteriami beztlenowymi, np. Gardnerella vaginalis, Porphyromonas, Mycoplasma hominis, sprzyjającymi stanom zapalnym. Przyczyny rozwoju infekcji są złożone i zależą od działania kilku czynników. Do wewnętrznych należą m.in. kondycja układu immunologicznego pacjentki, funkcjonowanie układu hormonalnego oraz metabolicznego i wszelkie występujące w nich zaburzenia. Natomiast czynnikami zewnętrznymi sprzyjającymi rozwojowi waginozy są m.in.: 

• nawracające infekcje intymne,

• częsta zmiana partnerów seksualnych,

• niewystarczająca lub przesadna higiena okolic intymnych, np. irygacje, które zaburzają mikroflorę pochwy,

• palenie papierosów,

• nadużywanie alkoholu, 

• ubogoresztkowa dieta z przewagą cukru, który sprzyja rozwojowi drożdżaków,

• antybiotykoterapia,

• stosowanie antykoncepcji mechanicznej, np. wkładki domacicznej. 

Podsumowując, z waginozą bakteryjną mamy do czynienia wtedy, gdy dochodzi do zaburzenia ekosystemu pochwy, w wyniku czego zmienia się jej pH.

Objawy waginozy bakteryjnej 

Waginoza bakteryjna objawia się obecnością szaro-białych upławów o charakterystycznym rybim zapachu. W badaniu przedmiotowym stwierdza się obecność białej wydzieliny powlekającej ściany pochwy. Bardzo rzadko pacjentka odczuwa świąd. Waginoza bakteryjna może również przebiegać bezobjawowo. 

Diagnostyka waginozy bakteryjnej 

Podstawowa diagnostyka waginozy bakteryjnej uwzględnia wywiad lekarski i badanie przedmiotowe. Ze względu na to, że choroba może przebiegać bezobjawowo lub skąpoobjawowo, niezbędne jest wykonanie badania mikroskopowego wymazu z szyjki macicy. Potwierdzeniem zakażenia jest obecność komórek jeżowych w pobranej próbce i stwierdzenie pH wydzieliny powyżej 4,5. Lekarz może również zlecić wykonanie badania mikrobiologicznego (posiewu) wymazu z pochwy, który wykrywa obecność szkodliwych bakterii i pozwala na ocenę stanu mikroflory pochwy. Jeśli w składzie wymazu dominują pałeczki Lactobacillus, wynik testu jest negatywny. Natomiast obecność każdej patologicznej bakterii, nawet w nieznacznie większej ilości, świadczy o waginozie. 

Profilaktyka i leczenie waginozy bakteryjnej

Leczenie waginozy bakteryjnej polega na przywróceniu prawidłowej równowagi mikrobiologicznej pochwy. W tym celu podawane są probiotyki (pałeczki kwasu mlekowego) i środki bakteriobójcze, np. metronidazol. Stosowane preparaty mają formę miejscową lub doustną. W trakcie terapii przeciwwskazane jest spożywanie alkoholu i współżycie seksualne. Probiotyki, pomimo iż są środkami dostępnymi bez recepty, nie powinny być przyjmowane na własną rękę. W nadmiarze prowadzą do niekontrolowanego namnażania bakterii, co skutkuje poważnym zaburzeniem mikrobiomu. W celu przywrócenia równowagi mikroflory bakteryjnej najczęściej stosowane są szczepy Lactobacillus rhamnosus i Lactobacillus plantarum. Bakterie te nie tylko hamują aktywność chorobotwórczych patogenów, ale też wzmacniają jelitowy układ immunologiczny. 

Waginoza bakteryjna może mieć charakter nawracającej infekcji intymnej, co świadczy o nieprawidłowym leczeniu i profilaktyce. Bardzo duże znaczenie w zapobieganiu jej nawrotom mają nawyki żywieniowe. W diecie należy uwzględnić produkty nieprzetworzone, wspomagające układ immunologiczny. Kluczowe jest unikanie nadmiernego spożycia cukru, które zaburza mikroflorę organizmu. Pacjentkom, u których dochodzi do nawrotów infekcji, zaleca się zmianę rodzaju antykoncepcji. Wśród czynników ryzyka waginozy wymienia się również korzystanie z basenu oraz częste podróże.  

Powikłania waginozy bakteryjnej 

Waginoza wymaga leczenia, gdyż bagatelizowana prowadzi do poważnych powikłań zdrowotnych, m.in. zwiększa ryzyko rozwoju chorób przenoszonych drogą płciową (np. chlamydiozy). Szczególnie niebezpieczna jest bakteryjna infekcja intymna w ciąży. Waginoza może przyczynić się do przedwczesnego porodu, rozwoju poporodowego zapalenia błony śluzowej macicy, infekcji wewnątrzmacicznej, urodzenia dziecka o niskiej masie urodzeniowej, a nawet poronienia.