Wesz odzieżowa – wygląd, objawy, zwalczanie
Wesz odzieżowa różni się od wszy głowowej nie tylko wyglądem i wielkością, ale przede wszystkim sposobem żerowania na człowieku. Wbrew temu, co może sugerować nazwa, wszy odzieżowe nie niszczą ubrań, lecz zagnieżdżają się w szwach i fragmentach materiału, które mają największą styczność ze skórą. Dzięki temu mają stały dostęp do krwi żywiciela i są trudne do wykrycia.
Wesz odzieżowa – jak wygląda?
Wesz odzieżowa to rodzaj wszy ludzkiej – rzadziej spotykana niż najbardziej powszechna wesz głowowa i nieco częściej niż wesz łonowa. Pasożyt ten należy do rodziny stawonogów, mierzy zaledwie 5 mm, a jego owalny, lekko spłaszczony tułów jest wyposażony w trzy pary silnych odnóży. Owad porusza się szybko, ale – wbrew przekonaniu wielu osób – nie lata ani nie skacze. Wesz odzieżowa, podobnie jak pozostałe podgatunki, żywi się ludzką krwią, a pomaga jej w tym kłująco-ssący aparat gębowy.
Pasożyt ten jest praktycznie niewidoczny, nie tylko ze względu na swój mały rozmiar, ale także jasną barwę. Zagnieżdża się w ubraniach swojego żywiciela i wybiera te fragmenty materiału, które stykają się z ciałem takie jak np. szwy. Osobliwość wszy odzieżowej polega na tym, że nie bytuje ona na ciele człowieka, ale chce mieć do niego stały dostęp. W praktyce wygląda to tak, że owad przebywa na wewnętrznej części ubrania i z tego miejsca wypija krew swojego żywiciela, gdy tylko ma na to ochotę.
Co więcej, wszy odzieżowe lubią wysokie temperatury i wilgoć, która sprzyja ich namnażaniu. Żyją one krócej niż wszy głowowe, jednak dużo szybciej się rozmnażają i trudniej je opanować. Są prawie tak dokuczliwe jak pluskwy. Na szczęście, domowe sposoby na wszy odzieżowe wystarczą, aby pozbyć się problemu.
Skąd się biorą wszy odzieżowe?
Wszy odzieżowe – podobnie jak pasożyty zagnieżdżające się na skórze głowy – występują w każdym klimacie. Można się nimi zarazić poprzez bezpośredni kontakt z osobą, która jest żywicielem, a w szczególności z jej ubraniami, bielizną czy pościelą. Wiele osób zastanawia się, skąd się biorą wszy i jako główny powód wskazuje na brak higieny. W przypadku wszy odzieżowej to stwierdzenie nie jest dalekie od prawdy. Wystarczy poznać kilka faktów:
Wesz odzieżowa najlepiej czuje się w cieple, które zapewnia mu nagrzane do ok 34 stopni Celsjusza ubranie. Sprzyjającymi warunkami dla jej rozwoju jest też wilgoć. Wniosek z tego, że optymalnym środowiskiem dla wszy odzieżowej są rzadko zmieniane ubrania.
Wszy nie lubią zmiany temperatur. Częsta zmiana bielizny, pranie i wietrzenie ubrań przeszkadza wszom odzieżowym i wydłuża jej okres wylęgania – przy zachowaniu zasad higieny trwa to 2-3 tygodnie, w przypadku nie zmienianej bielizny wylęg nastąpi w ciągu 7-10 dni.
Najbardziej narażone na wszawicę odzieżową są osoby bezdomne, które często nie mają dostępu do świeżych ubrań i bardzo długo chodzą w tej samej bieliźnie.
Objawy wszawicy odzieżowej
Wesz odzieżowa powoduje chorobę pasożytniczą zwaną wszawicą odzieżową. W skrajnych przypadkach można też zachorować na dur brzuszny, jednak nie zdarza się to często. Ważna jest szybka reakcja i natychmiastowe działanie prowadzące do zwalczenia pasożyta. Rozpoznanie intruza nie jest łatwe, ponieważ na skórze widoczny jest ślad przypominający rumień, a znalezienie winowajcy sprawia często ogromny kłopot.
Wszawica odzieżowa ma jednak zespół charakterystycznych objawów, dzięki którym trudno ją pomylić z innymi dolegliwościami. Oto najważniejsze z nich;
nieznośny świąd skóry, który nie daje spać w nocy,
przebarwienia i małe ranki w miejscu ugryzienia – najczęściej są to klatka piersiowa, szyja, ramiona, pośladki, klatka piersiowa,
zakażenie ropne,
obrzęk w miejscu ukłucia,
złuszczenie i pogrubienie skóry spowodowane ciągłym drapaniem.
Jednym z najważniejszym elementów profilaktyki wszawicy jest edukacja na temat higieny. W tym przypadku lepiej skutecznie zapobiegać niż leczyć.
Jak pozbyć się wszy odzieżowej?
Jeśli już złapiesz wszy odzieżowe i wbrew swojej woli staniesz się ich żywicielem, nie panikuj i działaj szybko. Przede wszystkim nie musisz wyrzucać ubrań. Wystarczy, że wypierzesz zarażoną odzież w wysokiej temperaturze, a następnie wyprasujesz gorącym żelazkiem. Po tych zabiegach trzeba koniecznie odłożyć ubrania do szafy i nie używać przez okres 4-5 tygodni. To powinno wystarczyć, aby skupisko pasożytów pozbawione krwi swojego żywiciela umarło.
Jeśli zastanawiasz się, co odstrasza wszy odzieżowe, dbaj przede wszystkim o swoją garderobę – pierz bieliznę i często ją zmieniaj. Jeśli udostępniasz swoją pościel innej osobie, zaraz po noclegu wypierz ją.
- J. Izdebska, Wszy, poznaj i pokonaj problem, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014.
- N. Davies, Robale, czyli co nas zżera, Wydawnictwo Dwie Siostry, Warszawa 2019.
- A. Boroń-Kaczmarska i in., Choroby zakaźne i pasożytnicze, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2019.
- A. Buczek, Atlas pasożytów człowieka, Wydawnictwo Koliber, Lublin 2005.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.