Węzły chłonne – jakie funkcje pełnią w organizmie? Choroby węzłów chłonnych

Czym są węzły chłonne?

Węzły chłonne są kluczowymi elementami układu limfatycznego, pełniącymi istotne funkcje w organizmie człowieka. Są to skupiska tkanki limfatycznej, które znajdują się na przestrzeni naczyń limfatycznych. Węzły chłonne mają kształt niewielkich kul lub ziarenek fasoli i występują w różnych miejscach ciała. W organizmie człowieka możemy wyróżnić kilka rodzajów węzłów chłonnych, zależnie od ich lokalizacji i funkcji.

Węzły chłonne szyjne

Węzły chłonne szyjne znajdują się na bokach szyi, wzdłuż tętnic szyjnych. Są one odpowiedzialne za ochronę przed infekcjami gardła, migdałków, jamy ustnej i innych struktur znajdujących się w okolicy głowy i szyi.

Węzły chłonne pachwinowe

Węzły chłonne pachwinowe znajdują się w okolicy pachwiny, blisko naczyń limfatycznych kończyn dolnych. Pełnią one ważną rolę w ochronie kończyn dolnych przed infekcjami, takimi jak infekcje skóry, zapalenie węzłów chłonnych czy stany zapalne dróg moczowych.

Węzły chłonne żuchwowe

Węzły chłonne żuchwowe są zlokalizowane w okolicach żuchwy, po obu stronach twarzy. Są one odpowiedzialne za ochronę jamy ustnej, zębów, dziąseł i innych struktur znajdujących się w okolicy żuchwy.

Węzły chłonne karkowe

Węzły chłonne karkowe znajdują się na tylnej części szyi, w okolicy kręgosłupa szyjnego. Pełnią one ważną rolę w ochronie tkanek i struktur znajdujących się w okolicy karku, takich jak mięśnie, nerwy i kręgi.

Węzły chłonne podżuchwowe

Węzły chłonne podżuchwowe są zlokalizowane pod żuchwą, po obu stronach twarzy. Pełnią one ważną rolę w ochronie jamy ustnej, zębów, dziąseł i innych struktur znajdujących się w okolicy żuchwy.

Jakie funkcje pełnią węzły chłonne?

Węzły chłonne pełnią wiele istotnych funkcji w organizmie. Najważniejsze zadanie, jakie mają węzły chłonne, to:

1. Filtracja limfy. Węzły chłonne są odpowiedzialne za filtrowanie limfy, która jest płynem zawierającym białe krwinki i inne substancje. Dzięki temu procesowi węzły chłonne usuwają z limfy drobnoustroje, toksyny i inne substancje szkodliwe dla organizmu.

2. Produkcja limfocytów. Węzły chłonne są miejscem wytwarzania limfocytów, które są kluczowymi komórkami układu odpornościowego. Limfocyty pełnią istotną rolę w zwalczaniu infekcji wirusowych i infekcji bakteryjnych oraz wzmocnieniu odporności organizmu.

3. Reakcja na infekcje. Węzły chłonne są pierwszą linią obrony organizmu w reakcji na infekcje. Dzięki swojej specyficznej strukturze, węzły chłonne pełnią kluczową rolę w obronie organizmu przed drobnoustrojami. Przechodząca przez węzeł chłonka jest filtrowana, a antygeny w niej zawarte aktywują limfocyty T, które następnie biorą udział w miejscowej odpowiedzi komórkowej. Ponadto, limfocyty B wytwarzają przeciwciała w odpowiedzi na stymulację antygenową. 

4. Transport substancji. Węzły chłonne pełnią również funkcję transportową, umożliwiając przepływ limfy i substancji odżywczych przez organizm.

Jak zbudowane są węzły chłonne?

Węzły chłonne składają się z kilku elementów, które współdziałają w pełnieniu ich funkcji. Każdy węzeł chłonny ma część wypukłą oraz część wklęsłą, zwane wnęką. Chłonka jest doprowadzana do węzła od strony wypukłej, a odprowadzana od strony wnęki. W trakcie swojego przepływu przez węzeł, chłonka przechodzi przez specjalne struktury zwane zatokami. Budowa węzła chłonnego obejmuje zrąb, korę oraz rdzeń.

Zrąb węzła to torebka otaczająca węzeł oraz układ beleczek promienistych (beleczek kory) i beleczek rdzenia. Torebka pełni funkcję ochronną i utrzymuje strukturę węzła. Beleczki promieniste kory oddzielają korę od rdzenia, a beleczki rdzenia tworzą nieregularnie przebiegające beleczki rdzenne.

Kora węzła chłonnego znajduje się na zewnątrz i ma zbitą strukturę. Zawiera liczne grudki chłonne, które dzielimy na pierwotne, wtórne i trzeciego rzędu. Grudki chłonne są miejscem skupienia limfocytów B i T oraz komórek dendrytycznych. W korze węzła wyróżniamy trzy warstwy: zewnętrzną, pośrednią oraz głęboką.

Rdzeń węzła chłonnego znajduje się wewnątrz kory. Składa się z nieregularnie przebiegających beleczek rdzennych, zatok rdzennych oraz sznurów rdzennych. W sznurach rdzennych znajdują się plazmocyty, limfocyty B i T oraz makrofagi. Rdzeń stanowi strefę grasiczoniezależną, w przeciwieństwie do korowej strefy grasiczozależnej.

Objawy chorób węzłów chłonnych

Powiększenie węzłów chłonnych może być objawem różnych chorób i stanów zapalnych. Zwykle towarzyszą temu też inne dolegliwości.

1. Powiększenie węzłów chłonnych może być zauważalne zarówno w dotyku, jak i gołym okiem.

2. Powiększone węzły chłonne mogą być bolesne i wrażliwe na dotyk. Ból może być łagodny lub nasilony, w zależności od przyczyny powiększenia węzłów chłonnych.

3. Powiększone węzły chłonne mogą powodować obrzęk w okolicy, w której się znajdują. Obrzęk może być zauważalny zarówno wizualnie, jak i w dotyku.

4. Gorączka i ogólne osłabienie organizmu.

5. W zależności od przyczyny powiększenia węzłów chłonnych mogą występować również inne objawy, takie jak zmęczenie, utrata masy ciała, ból gardła czy problemy z układem oddechowym.

• Sprawdź, jak długo trwa grypa u dzieci i osób dorosłych

Jeśli zauważysz powiększenie węzłów chłonnych lub doświadczysz innych objawów związanych z węzłami chłonnymi, skonsultuj się z lekarzem. Lekarz przeprowadzi odpowiednie badania diagnostyczne, aby ustalić przyczynę tych objawów i zaplanować odpowiednie leczenie.

Choroby węzłów chłonnych

Węzły chłonne mogą być narażone na różne choroby, które mogą wpływać na ich funkcje i strukturę. Należą do nich m.in.:

1. Chłoniaki – nowotwory złośliwe, które rozwijają się w limfocytach. Są one klasyfikowane na podstawie rodzaju limfocytów, których dotyczą. Wyróżniamy między innymi chłoniaki nieziarnicze oraz chłoniaka Hodgkina.

2. Białaczki – to rodzaj nowotworów układu krwiotwórczego, które powstają w komórkach macierzystych krwi. Wyróżniamy różne typy białaczek, takie jak ostra białaczka limfoblastyczna, ostra białaczka szpikowa oraz przewlekła białaczka szpikowa.

3. Infekcje – węzły chłonne mogą ulegać infekcjom, które prowadzą do ich stanu zapalnego. Przykładami takich infekcji są gruźlica, kiła czy mononukleoza zakaźna.

4. Zaburzenia immunologiczne – niektóre choroby autoimmunologiczne mogą wpływać na funkcjonowanie węzłów chłonnych, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów czy toczeń rumieniowaty układowy.

• Gorąca kąpiel na przeziębienie – czy jest pomocna i jak ją przygotować?

Badania na węzły chłonne

W przypadku podejrzenia choroby węzłów chłonnych, lekarz może zalecić wykonanie różnych badań diagnostycznych. Wśród nich znajdują się:

1. Badanie palpacyjne – lekarz może zbadać węzły chłonne manualnie, aby sprawdzić ich wielkość, konsystencję i wrażliwość.

2. Badanie ultrasonograficzne – pozwala na dokładne zobrazowanie węzłów chłonnych za pomocą fal ultradźwiękowych.

3. Biopsja węzła chłonnego – polega na pobraniu próbki tkanki węzła chłonnego celem dalszej analizy pod mikroskopem.

4. Analiza cytologiczna – polega na badaniu komórek pobranych z węzła chłonnego w celu identyfikacji ewentualnych zmian nowotworowych.

5. Badanie przepływowe – pozwala na analizę różnych populacji komórek krwi i limfy w węźle chłonnym.