Czym jest wstrząs pourazowy? Objawy i zasady pierwszej pomocy przy wstrząsie pourazowym

Czym jest wstrząs pourazowy?

Wstrząs pourazowy to stan zaburzenia homeostazy organizmu, do którego dochodzi pod wpływem silnego urazu. Homeostaza to zdolność organizmu do utrzymywania względnej równowagi wewnętrznej. Wstrząs pourazowy jest spowodowany silnym urazem, któremu towarzyszy utrata dużej ilości krwi i osocza. Do rozwoju wstrząsu pourazowego może dojść z powodu m.in. intensywnego krwotoku (tzw. wstrząs krwotoczny), oparzenia (tzw. wstrząs termiczny), zmiażdżenia, dużego złamania, silnego stłuczenia (tzw. wstrząs urazowy), rozszerzenia łożyska naczyń krwionośnych w odpowiedzi na ból.

• Poznaj przyczyny bezsenności i dowiedz się, jak zwalczyć to zaburzenie snu.

Jakie są objawy wstrząsu pourazowego?

U osoby ze wstrząsem pourazowym możesz zaobserwować wiele niepokojących objawów. U poszkodowanego dochodzi do poważnego spadku ciśnienia tętniczego krwi. Konsekwencją tego jest zaburzenie dotlenienia tkanek – dostają one mniej tlenu i składników odżywczych, niż potrzebują. Z czasem grozi to ogólnym załamaniem sił życiowych całego organizmu. U poszkodowanego dochodzi do szybkiego wzrostu tętna, które niekiedy może stać się wręcz niewyczuwalne. Oznacza to, że serce bije za szybko – liczba wykonywanych przez nie uderzeń na minutę jest większa, niż powinna.

Poszkodowany jest bezpośrednio po urazie pobudzony, co jest związane ze wzrostem poziomu adrenaliny. Jednak z czasem staje się otępiały i obojętny wobec otoczenia. Skóra blednie i sinieje. Dochodzi do obniżenia temperatury ciała, przez co na skórze pojawia się tzw. zimny, zlewny pot. Źrenice stają się rozszerzone i w mniejszym stopniu reagują na światło. To niepokojący objaw, który może świadczyć o zaburzeniu ukrwienia mózgu.

Stopniowo kontakt z poszkodowanym będzie się pogarszać i pojawią się kłopoty z porozumiewaniem się. Nastąpi zwolnienie częstości tętna. Eksperci wśród objawów wstrząsu pourazowego wymieniają dodatkowo apatię i senność, uczucie niepokoju, zaburzenie prawidłowego oddychania. 

• Dowiedz się, jak oddychać przeponą i w jaki sposób się tego nauczyć.

Do jakiego lekarza się zgłosić?

Byłeś świadkiem urazu i podejrzewasz u poszkodowanego wstrząs pourazowy? Nie zwlekaj i wezwij pomoc medyczną, dzwoniąc pod numer 112 lub 999. Wstrząs pourazowy to niebezpieczny stan, który może nawet zagrażać życiu.

Jak zapobiec powstaniu wstrząsu pourazowego?

Pamiętaj, że możesz przeciwdziałać powstawaniu reakcji wstrząsowej. W tym celu w zależności od obrażeń doznanych przez poszkodowanego podejmuj następujące działania:

• Zatamuj ewentualne krwotoki, opatrując rany. Jeżeli doszło do znacznej utraty krwi, to po założeniu opatrunków ułóż kończyny poszkodowanego ponad poziom serca – w ten sposób zwiększy się ciśnienie krwi w głowie i tułowiu, a tym samym poprawi się poziom ukrwienia głównych narządów.

• Ustabilizuj złamanie/zwichnięcie.

• Działaj przeciwbólowo, podając ogólnodostępne środki zgodnie z instrukcją dołączoną do opakowania.

• Zapobiegaj stratom ciepła, używając do tego folii termoizolacyjnej czy zwykłego koca, ewentualnie podając do picia ciepłe płyny, jeśli poszkodowany jest przytomny.

• Zapewnij osobie poszkodowanej komfort psychiczny podczas oczekiwania na przybycie pomocy medycznej; jeśli jest przytomna – zadbaj o utrzymanie z nią kontaktu werbalnego.

W każdej sytuacji silnego urazu należy zadbać o zapewnienie poszkodowanemu poczucia bezpieczeństwa, spokoju, ciepła i opieki.

Pierwsza pomoc przy wstrząsie pourazowym

Wstrząs pourazowy bezpośrednio zagraża życiu pacjenta, dlatego pierwsza pomoc powinna być udzielona możliwie szybko. Powyższe działania, mające na celu zapobiec wstrząsowi, stanowią również element pierwszej pomocy w sytuacji, gdy reakcja wstrząsowa się rozwinęła. Poszkodowanego ułóż możliwie płasko, z uniesionymi do góry nogami. Osłoń go przed zimnem, deszczem, wiatrem. Wezwij karetkę lub jak najszybciej staraj się dostarczyć chorego do szpitala. Jeśli dojdzie do zatrzymania funkcji życiowych, należy podjąć akcję resuscytacyjną. Resuscytacja dąży do odzyskania naturalnego krążenia krwi i oddechu. Polega na naprzemiennym wprowadzaniu 2 oddechów i wykonywaniu 30 uciśnięć klatki piersiowej. Obecnie nie ma obowiązku podawania poszkodowanemu oddechów ratowniczych. Po przetransportowaniu poszkodowanego do szpitala kontynuowane jest leczenie zarówno wstrząsu pourazowego, jak i samego urazu. Po powrocie poszkodowanego ze szpitala konieczne jest zapewnienie mu odpowiednich warunków do powrotu do pełni sił, ale też kontynuacja leczenia urazu, który doprowadził do powstania wstrząsu.