WZW C – co to za choroba i jak ją leczyć?

WZW C – co to takiego i kogo dotyczy?

WZW C (inaczej wirusowe zapalenie wątroby typu C) to choroba zakaźna, którą wywołuje wirus HCV. Patogen należący do rodziny Flaviviridae występuje aż w 6 odmianach (genotypach), które różnią się od siebie pod względem reakcji na leczenie. Jak się okazuje, najbardziej rozpowszechniony typ – tj. podtyp b genotypu 1 – jest dość oporny na wdrożoną terapię.

Gdy wirus HCV dostanie się do organizmu, w komórkach wątroby, czyli w hepatocytach, rozwija się stan zapalny, który często przeradza się w zmiany o charakterze martwiczym. Choroba w formie przewlekłej może trwać nawet pół roku.

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na WZW C cierpi ok. 70 mln ludzi, co stanowi 1% światowej populacji. W Polsce liczba ta wynosi prawdopodobnie ok. 165 tys., a większość tych osób nie ma świadomości, że w ich ciele rozwija się tak groźna choroba.

WZW C – jak można się zarazić?

Do zakażenia wirusem HCV dochodzi poprzez kontakt uszkodzonej skóry lub błon śluzowych z krwią, nasieniem lub innymi płynami ustrojowymi nosiciela. W praktyce oznacza to, że najłatwiej zarazić się w następujących sytuacjach:

• podczas zabiegów i operacji, np. przetaczania krwi czy przeszczepiania narządów. Na zakażenie narażony jest przede wszystkim personel medyczny, a transmisji wirusa sprzyjają niewystarczająco sterylne narzędzia chirurgiczne;

• podczas kontaktów seksualnych – wirus przekazywany jest poprzez kontakt z nasieniem, a narażone są na niego przede wszystkim osoby, które nie używają zabezpieczenia i często zmieniają partnerów seksualnych;

• w trakcie porodu – noworodek może zarazić się od matki w momencie, gdy przechodzi przez kanał rodny;

• poprzez branie narkotyków – szczególnie tych wstrzykiwanych dożylnie za pomocą niewysterylizowanych strzykawek;

• poprzez bliski kontakt z osobą zakażoną – brak przestrzegania zasad higieny, np. używanie tej samej szczoteczki do zębów, również może prowadzić do zakażenia wirusem HCV. 

WZW C – objawy choroby

Wirusowe zapalenie wątroby typu C daje szereg niecharakterystycznych objawów, takich jak: bóle brzucha, chroniczne zmęczenie, pogorszenie nastroju, nudności czy bóle mięśni i stawów. Jednak – podobnie jak w przypadku wirusowego zapalenia wątroby typu A (WZW A) – oprócz tych nieoczywistych objawów pojawia się żółtaczka. Oprócz tego osoba zakażona może zaobserwować jasny kolor stolca i ciemną barwę moczu. 

Choroba wywołana przez wirusa HCV często przebiega bezobjawowo. Oznacza to, że osoba chora nawet przez kilka miesięcy może nie zdawać sobie sprawy, że w jej organizmie dzieje się coś złego. Prawda wychodzi na jaw dopiero wtedy, gdy pojawią się powikłania, np. w postaci marskości wątroby czy przewlekłego zapalenia wątroby. W skrajnych przypadkach może wystąpić nowotwór wątrobowokomórkowy.

Diagnostyka i leczenie WZW C

Pierwszym krokiem do zdiagnozowania wirusowego zapalenia wątroby typu C jest obserwacja niepokojących objawów. Aby dowiedzieć się, jakie jest ich źródło, lekarz zleca wykonanie badań krwi w celu wykrycia przeciwciał anty-HCV. Ich obecność w organizmie (czyli pozytywny wynik testu na przeciwciała) wskazuje na aktualne lub przebyte zakażenie wirusem HCV. Oprócz tego warto wykonać podstawowe badania na wątrobę.

Leczenie WZW C należy rozpocząć jak najszybciej. Terapia powinna przebiegać dwutorowo. Po pierwsze chory musi otrzymać odpowiednią dawkę leków przeciwwirusowych, które – choć nie eliminują wirusa całkowicie – hamują namnażanie się patogenu w organizmie. Do tego należy dodać lekkostrawną dietę, która nie będzie obciążała chorej wątroby. Szacuje się, że nawet u 40% chorych objawy ustępują samoistnie, jednak nie należy na to liczyć, jeśli choroba ma charakter przewlekły. 

Rola diety w leczeniu WZW C

Odpowiednia dieta to ważny krok w walce z wirusowym zapaleniem wątroby typu C. Powinna być lekkostrawna i odpowiednio zbilansowana. Składniki odżywcze należy spożywać w następujących proporcjach: 70% węglowodanów (najlepiej, jeśli są to węglowodany złożone, a nie niezdrowe cukry proste), 10–20% tłuszczu i 10% białka. Jeśli chcesz, aby Twój jadłospis pomógł zwalczyć WZW C, zadbaj o wdrożenie następujących nawyków żywieniowych:

• unikaj ciężkostrawnych, smażonych potraw;

• nie używaj ostrych przypraw;

• ogranicz spożycie tłuszczu;

• pamiętaj o odpowiednim nawodnieniu i pij przynajmniej 1,5 l płynów na dobę;

• zrezygnuj z alkoholu przynajmniej na rok, a po zakończonym leczeniu WZW C spożywaj go w ograniczonych ilościach.

Taką dietę należy dostosować do indywidualnych uwarunkowań każdego pacjenta i trzymać się jej zasad przez minimum 6 miesięcy. 

Jak chronić się przed WZW C? Profilaktyka

Aby uniknąć zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu C, przede wszystkim chroń się przed wirusem HCV. Podstawową zasadą profilaktyki jest przestrzeganie zasad higieny osobistej, a także unikanie kontaktu z osobami, które mogą być nosicielami choroby. Jeśli konieczny jest kontakt z krwią, np. w przypadku pracowników służby zdrowia, trzeba sterylizować narzędzia i zakładać odzież ochronną. Natomiast w trakcie kontaktów seksualnych warto sięgać po zabezpieczenie w postaci prezerwatywy, która ogranicza kontakt z nasieniem. Niestety, nie opracowano jeszcze szczepionki, która – jak w przypadku wirusowego zapalenia wątroby typu B (WZW B) – mogłaby zminimalizować ryzyko zakażenia wirusem.