Ząbkowanie – jak przebiega i ile trwa?

Ząbkowanie – kiedy się zaczyna i ile trwa?

Ząbkowanie to potoczna nazwa wyrzynania się zębów mlecznych u niemowląt i małych dzieci. Przez ten etap musi przejść każde dziecko, choć nie zawsze ten proces przebiega według tego samego schematu. Różnice mogą dotyczyć nie tylko tempa, w jakim zęby przebijają dziąsła, lecz także dolegliwości, które temu towarzyszą. Przyjęło się jednak, że okres ząbkowania trwa od 6. do 24. miesiąca życia dziecka. Rozpoczyna się więc w okresie niemowlęcym i kończy się, gdy dziecko wypowiada już pierwsze słowa. Mimo że nie istnieją tu sztywne ramy czasowe, można stwierdzić, że większość dzieci w wieku 2,5 roku ma już kompletne mleczne uzębienie (20 zębów). Czas wyrzynania się pojedynczego ząbka to osobny temat. Zazwyczaj trwa to od 1 do 7 dni, choć i tutaj pojawiają się rozbieżności.

Kolejność ząbkowania – jak wygląda kalendarz?

Ramy czasowe ząbkowania mają charakter orientacyjny, jednak warto znać kolejność wyrzynania się mleczaków, aby rozpoznać związane z tym dolegliwości. Kalendarz zazwyczaj wygląda następująco:

• 4–7 miesięcy – dwa środkowe siekacze na dole;

• 8–16 miesięcy – dwa środkowe siekacze na górze;

• 9–16 miesięcy – wszystkie siekacze boczne (na dole i na górze);

• 13–19 miesięcy – pierwsze zęby trzonowe;

• 16–23 miesiące – kły na dole i na górze;

• 23–31 miesięcy – drugie zęby trzonowe.

Rodzice są często przekonani, że brak zębów wyklucza jedzenie pokarmów, które nie mają papkowatej konsystencji. Okazuje się jednak, że niemowlę może swobodnie rozdrobnić miękkie warzywa, używając do tego jedynie dziąseł.

Objawy i dolegliwości towarzyszące ząbkowaniu

Wyrzynanie się zębów mlecznych daje wiele uciążliwych objawów. Maluch staje się niespokojny i płaczliwy, mimo że wszystkie jego potrzeby są na bieżąco zaspokajane. Jego dziąsła są rozpulchnione, a z ust wydobywa się większa niż zazwyczaj ilość śliny. Do tego mogą dojść również inne objawy, takie jak katar, podwyższona temperatura ciała czy biegunka – ten ostatni objaw łatwo pomylić np. z alergią pokarmową u niemowlaka. Dolegliwości towarzyszące ząbkowaniu mogą różnić się od siebie, jednak rzadko się zdarza, żeby etap ten przebiegał bezobjawowo.

Swędzenie dziąseł charakterystyczne dla okresu ząbkowania sprawia, że dziecko częściej niż zwykle gryzie zabawki lub smoczek i wkłada palce do ust. Zdarza się jednak, że rodzice mylą objawy zwykłej infekcji z ząbkowaniem. W razie jakichkolwiek wątpliwości warto skonsultować się z lekarzem pediatrą, który oceni stan jamy ustnej i da odpowiednie zalecenia.

Co na ząbkowanie? Metody łagodzenia bólu

Aby ulżyć niemowlęciu podczas bolesnego ząbkowania, które może być równie dokuczliwe jak zajady, sięgnij po domowe sposoby:

• Kup silikonową szczoteczkę (nakładkę na palec) i regularnie masuj nią dziąsła ząbkującego dziecka.

• Włóż ulubionego gryzaka do lodówki i podaj go dziecku w schłodzonej wersji. Zimne materiały i tworzywa pomagają łagodzić ból. Pamiętaj jednak o zachowaniu podstawowych zasad higieny.

• Jeśli maluch spożywa już stałe pokarmy, podawaj je w niższych temperaturach. U starszych dzieci doskonale sprawdzą się schłodzone owoce.

• Przygotuj napar z rumianku, ostudź go przynajmniej do temperatury pokojowej i nasącz nim tetrową pieluszkę. Daj ją dziecku do pogryzienia/possania.

Jeśli to nie pomaga, sięgnij po preparaty z apteki w formie żelu lub sprayu przeznaczonego do stosowania miejscowego. Działają przeciwbólowo i szybko łagodzą dziecięce dolegliwości. Niektórzy proponują również środki homeopatyczne lub ziołowe. Gdy ząbkowaniu towarzyszy gorączka, sięgnij po paracetamol lub ibuprofen w dawce dostosowanej do wieku dziecka. Stosowanie tych środków skonsultuj z lekarzem pediatrą.

Ząbkowanie – na co uważać?

Rodzice ząbkujących dzieci muszą zwrócić szczególną uwagę na higienę. W tym okresie maluch bierze do buzi wiele przedmiotów, w tym także swoje ręce. Zadbaj więc, aby były one czyste. Niedostateczna higiena sprzyja przenoszeniu się wirusów, bakterii i grzybów, które łatwo wnikają do organizmu dziecka poprzez podrażnione dziąsła. Zakażenie grzybicze prowadzi m.in. do powstawania pleśniawek, które – jeśli nie są odpowiednio leczone – mogą zająć układ pokarmowy i oddechowy.

Pielęgnację jamy ustnej warto rozpocząć wraz z pojawieniem się pierwszego ząbka, aby wypracować dobre nawyki i uniknąć problemów wynikających z nieprawidłowej higieny jamy ustnej (np. próchnicy lub bólu zęba).