Jakie są fizyczne i psychiczne skutki zaburzeń odżywiania?

Na czym polegają zaburzenia odżywiania?

O zaburzeniach odżywiania u dzieci, młodzieży i dorosłych mówi się, gdy pojawiają się różnego rodzaju nieprawidłowości ze strony łaknienia, związane z problemami emocjonalnymi. Osoba chora stosuje rygorystyczne diety, kompulsywnie się objada, głoduje, a przy tym nadmiernie koncentruje się na jedzeniu i swojej sylwetce, poświęcając temu całą swoją uwagę. Jednocześnie odczuwa frustrację, lęk i inne dolegliwości psychiczne, związane ze spożywaniem pokarmów. Ważne jest, aby wcześnie rozpoznać i odpowiednio leczyć zaburzenia odżywiania. Skutki, które niosą, są bardzo niebezpieczne dla zdrowia i życia.

Jakie są skutki zaburzeń odżywiania?

Skutki zaburzeń odżywiania mogą być fizyczne, psychiczne i społeczne. Powodują one nieprawidłowości niemal w każdej sferze życia. Utrudniają, a niekiedy uniemożliwiają, codzienne funkcjonowanie. Zwykle skutki zaburzeń odżywiania są tym poważniejsze, im więcej czasu mija od pojawienia się pierwszych objawów do otrzymania fachowej pomocy.

Fizyczne skutki zaburzeń odżywiania

Fizyczne skutki zaburzeń odżywiania są zwykle widoczne jako pierwsze. Dotyczą one całego organizmu, ponieważ nieprzyjmowanie lub przyjmowanie zbyt dużej ilości pokarmu zaburza funkcjonowanie wszystkich układów ciała i narządów wewnętrznych. Pamiętaj, że skutki nie są takie same u wszystkich chorych. Niektóre z nich przez pewien czas mogą nie dawać żadnych objawów.

Niedożywienie

Niedożywienie jest skutkiem wielu zaburzeń odżywiania. Osoba, która głodzi się, eliminuje niektóre pokarmy lub stosuje rygorystyczne diety, nie dostarcza organizmowi wszystkich niezbędnych substancji odżywczych. W efekcie nie może on prawidłowo funkcjonować. Następuje szybka utrata wagi i wyniszczenie. Wówczas pojawiają się inne objawy i dolegliwości. Niedożywienie może prowadzić do śmierci.

Problemy hormonalne

Problemy hormonalne przy zaburzeniach odżywiania wynikają z niedoborów substancji odżywczych. Brak niektórych witamin i pierwiastków zaburza pracę narządów wewnętrznych. Funkcją wielu z nich jest właśnie produkcja hormonów. Przy zaburzeniach odżywiania często obserwuje się problemy z tarczycą (głównie objawy nadczynności tarczycy), zmniejszenie wydzielania gonadotropin, nieprawidłowy poziom kortyzolu. Problemy hormonalne są przyczyną kolejnych nieprawidłowości, dolegliwości i chorób.

Zmęczenie, senność, osłabienie, brak energii

Zmęczenie, senność, osłabienie, brak energii są skutkami niedożywienia. Mogą wynikać także z problemów emocjonalnych i psychicznych, które są przyczyną zaburzeń odżywiania. Osoba chora często nie ma ochoty i siły na podejmowanie aktywności rekreacyjnej lub zawodowej. Z tego powodu nie jest też w stanie prawidłowo funkcjonować w społeczeństwie.

Anemia (niedokrwistość)

Anemia, czyli inaczej niedokrwistość, u osób z zaburzeniami odżywiania najczęściej jest skutkiem niedoboru żelaza lub witaminy B12. W efekcie dochodzi do nieprawidłowości związanych z produkcją czerwonych krwinek (erytrocytów). Możliwe objawy anemii u osób z anoreksją lub bulimią to: osłabienie, bladość skóry, szybka męczliwość, siniaki, zajady, nadmierna senność, apetyt na nietypowe rzeczy (np. na kredę).

Wypadanie włosów i pogorszenie stanu cery

U osób z zaburzeniami odżywiania często można dostrzec zły stan skóry, paznokci i nadmierne wypadanie włosów. Pogorszenie się ich kondycji wynika z niedoboru substancji odżywczych, witamin i minerałów. Poprawa może nie być widoczna nawet kilka lat po wyleczeniu choroby.

Problemy stomatologiczne

Problemy stomatologiczne w zaburzeniach odżywiania najczęściej wynikają z niedożywienia i niedoborów substancji odżywczych. Do pogorszenia ich stanu bardzo szybko dochodzi u osób, które wymiotują (z powodu bulimii lub anoreksji bulimicznej). Dzieje się tak, ponieważ kwaśna treść żołądka uszkadza szkliwo i dziąsła.

Problemy z płodnością

Osoby cierpiące na zaburzenia odżywiania mogą mieć problemy z płodnością. Wynikają one z nieprawidłowego poziomu hormonów. U kobiet zanika miesiączka i owulacja, przez co nie ma możliwości, aby doszło do zapłodnienia. Zaburzenia odżywiania prowadzą również do zaburzeń w sferze seksualnej, np. do znacznego spadku libido.

Dolegliwości ze strony układu pokarmowego

Skutkiem zaburzeń odżywiania bardzo często są dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Osoba chora może cierpieć na częste bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia, nudności. Intensywne wymioty, które są obecne przy niektórych problemach, powodują uszkodzenie ścian przełyku.

Skutki zaburzeń odżywiania to również różnego rodzaju choroby przewlekłe. U chorych mogą pojawić się nadżerki na żołądku, refluks żołądkowo-przełykowy, osteoporoza, zaburzenia kardiologiczne, osłabienie mięśni. Osoby, które cierpią na kompulsywne objadanie się, są narażone na cukrzycę, otyłość i wszystkie powikłania z nimi związane.

Zaburzenia odżywiania to poważny problem, którego nigdy nie można bagatelizować. Zdarza się, że choroba prowadzi do śmierci. Są to skrajne przypadki, ale, niestety, nie tak rzadkie. Na anoreksję umiera nawet 10–20% wszystkich pacjentów.

Psychiczne skutki zaburzeń odżywiania

Zaburzenia odżywiania u dzieci i dorosłych wywołują różne skutki psychiczne.

Depresja

Depresja często towarzyszy zaburzeniom odżywiania. Znaczne obniżenie nastroju może być związane z niedoborem substancji odżywczych. Dodatkowo osoby chore mogą mieć myśli samobójcze lub podejmować się różnego rodzaju zachowań autodestrukcyjnych (np. samookaleczenia). Pamiętaj także, że zaburzenia odżywiania bywają maską depresji, czyli jednym z jej głównych objawów.

Problemy z pamięcią i koncentracją

Bardzo częste są problemy z pamięcią i koncentracją. Niedobory składników odżywczych zaburzają prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Tego rodzaju skutki są odczuwane nawet wiele lat po wyleczeniu choroby.

Uzależnienie od alkoholu

Osoby, które cierpią na zaburzenia odżywiania, często sięgają po używki. Alkohol lub narkotyki pomagają złagodzić złe samopoczucie psychiczne. Jednak jest to chwilowa i złudna ulga. Z czasem pojawiają się nowe problemy związane z uzależnieniem od substancji psychoaktywnych. Pamiętaj także, że istnieje alkoreksja (drunkoreksja) – zaburzenie odżywiania związane z ograniczaniem jedzenia na rzecz spożywania alkoholu bez obawy o tycie.

Skutki zaburzeń odżywiania dotyczą także sfery społecznej. Osoba chora często izoluje się od innych osób. Z jednej strony pozwala jej to na uniknięcie niedozwolonych zachowań żywieniowych, z drugiej zaś umożliwia ukrywanie problemu oraz uniknięcie poczucia winy i wstydu.

Jak można leczyć skutki zaburzeń odżywiania?

Skutki zaburzeń odżywiania należy leczyć pod okiem specjalisty. Zwykle konieczna jest współpraca jednocześnie z kilkoma lekarzami. Pamiętaj, że proces wychodzenia z problemów jest trudny i długotrwały. Osoba chora musi chcieć zmian, ale także powinna otrzymywać odpowiednie wsparcie od bliskich osób.

Postępowanie lecznicze zależy przede wszystkim od tego, jaki jest rodzaj i stopień zaawansowania skutków zaburzeń odżywiania. Często są one na tyle poważne, że wymagają farmakoterapii lub hospitalizacji. Pamiętaj, że w wielu przypadkach leczenie powikłań trwa do końca życia. Niektóre uszkodzenia narządów wewnętrznych są nieodwracalne i postępują mimo wyjścia z zaburzeń odżywiania.

Jak można zapobiegać skutkom zaburzeń odżywiania u dzieci i dorosłych?

Aby zapobiegać skutkom zaburzeń odżywiania, konieczne jest wczesne rozpoznanie problemu i wdrożenie specjalistycznego leczenia. Osoby chore potrzebują psychoterapii, dzięki której rozwiążą problemy emocjonalne, nauczą się normalnie funkcjonować oraz naprawią swoją relację z jedzeniem. Nie jest to prosta droga, a samo rozpoczęcie terapii nie zawsze gwarantuje sukces. Zdarza się, że zaburzenia odżywiania powracają.