Czy zapalenie zatok w ciąży jest groźne? Jak się leczyć?

Zapalenie zatok

To schorzenie może być szczególnie kłopotliwe w ciąży, ponieważ wiele tradycyjnych metod leczenia nie jest polecanych dla przyszłych matek. Zwykle zapalenie zatok przynosowych jest ostrą infekcją, w odróżnieniu od infekcji przewlekłych.

Ostre zapalenie zatok przynosowych trwa krócej niż 12 tygodni. 

• Może być składową przeziębienia, czyli infekcji wirusowej – wtedy daje dolegliwości przez około 10 dni. 

• Niekiedy po infekcji wirusowej pozostaje powirusowe zapalenie zatok i trwa od 10 dni do 12 tygodni od zakażenia.

• Bakteryjne zapalenie zatok przynosowych również trwa około 10 dni.

Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych daje dolegliwości przez ponad 12 tygodni. Można je podzielić na:

• Pierwotne, które jest wywołane np. alergią czy polipami błony śluzowej zatok i nosa.

• Wtórne, spowodowane inną patologią, taką jak np. choroby zębów, guzy twarzoczaszki, mukowiscydoza, zapalenie naczyń, niedobory odporności.

Objawy zapalenia zatok w ciąży

Objawy zapalenia zatok w ciąży są podobne do tych, które odczuwają osoby niebędące w ciąży, jednak mogą być bardziej dokuczliwe. Kobiety ciężarne szybciej się męczą ze względu na dodatkowe obciążenie organizmu i mają bardziej podatną na obrzęk błonę śluzową nosa. 

Do typowych objawów zapalenia zatok zaliczamy:

• ból głowy, szczególnie w okolicach czoła i nosa;

• zatkanie nosa, utrudnione oddychanie przez nos;

• utratę lub osłabienie węchu, zaburzenia smaku;

• ból gardła, chrypkę;

• wyciek z nosa, często o zmiennej konsystencji i podejrzanym kolorze;

• ból w okolicach twarzy i zębów, uszu. Ból podczas ucisku zajętej zatoki;

• kaszel, który może być wynikiem spływającego śluzu po tylnej ścianie gardła;

• nieprzyjemny zapach z jamy ustnej;

• gorączkę i złe samopoczucie.

Przyczyny zapalenia zatok w ciąży

Zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych może być spowodowane różnymi czynnikami. W ciąży istnieje kilka dodatkowych elementów, które mogą przyczynić się do nasilenia objawów zapalenia zatok. Przede wszystkim hormonalne zmiany zachodzące w organizmie kobiety mogą wpłynąć na obrzęk błon śluzowych, co zwiększa ryzyko zatykania się przewodów nosowych oraz objawowego zapalenia zatok. 

Zapalenie zatok jest zwykle spowodowane przez wirusy, takie jak rynowirusy, które odpowiadają nawet za połowę zakażeń zatok. Inne wirusy czy bakterie S. pneumoniae, H. influenzae czy M. catarrhalis również mogą być czynnikiem etiologicznym ostrego zapalenia zatok przynosowych. Przy infekcji bakteryjnej występują co najmniej 3 objawy z podanych: gorączka, ropny katar, silny ból twarzy w rzucie zajętej zatoki, zwiększone CRP w surowicy krwi. 

Jak poradzić sobie z zapaleniem zatok w ciąży domowymi sposobami

Gdy dolegliwości zatok się nasilają, istnieje kilka bezpiecznych metod łagodzenia objawów:

• Utrzymanie odpowiedniej wilgotności w pomieszczeniu, zwłaszcza w sypialni, może pomóc w łagodzeniu podrażnień błon śluzowych nosa.

• Płukanie nosa solą fizjologiczną jest bezpieczne i skuteczne, zwłaszcza przy zatkanym nosie. Jeżeli stosujesz inne substancje i leki, pamiętaj o używaniu jedynie preparatów dopuszczonych do przyjmowania w ciąży. W razie wątpliwości skonsultuj się z ginekologiem. 

• Inhalacje nad naczyniem z gorącą wodą, z dodatkiem olejków eterycznych (np. eukaliptusowego), mogą pomóc w udrożnieniu dróg oddechowych.

• Warto dać swojemu organizmowi czas na regenerację. W ciąży sen i odpoczynek są szczególnie istotne.

• W przypadku nasilających się objawów zawsze warto skonsultować się z lekarzem prowadzącym ciążę. Specjalista może zdecydować o zastosowaniu leczenia farmakologicznego.

Leczenie farmakologiczne zapalenia zatok w ciąży

Jeżeli objawy trwają ponad 10 dni lub nasiliły się po 5 dniach w miarę łagodnego przebiegu, należy zgłosić się do lekarza rodzinnego, najlepiej osobiście. Jeżeli w ciągu 12 miesięcy pacjentka chorowała na ostre zapalenie zatok przynosowych co najmniej 3 razy, powinna zostać skierowana na dalszą szczegółową diagnostykę u laryngologa.

Leki, które można bezpiecznie stosować w ciąży, to paracetamol czy leki przeciwalergiczne. Bakteryjne zapalenie zatok leczy się preparatami penicylin, najczęściej amoksycyliną. Amoksycylinę podaje się dwa razy dziennie po 1,5 g przez 10 dni. Należy pamiętać o przyjmowaniu probiotyków podczas antybiotykoterapii.

Kiedy zgłosić się do szpitala?

Zapalenie zatok może dawać powikłania, które wymagają podjęcia pilnych działań i hospitalizacji. Zgłoś się na SOR, jeśli pojawiły się u Ciebie objawy alarmowe:

• obrzęk miękkich tkanek oczodołu lub czoła i ich zaczerwienienie;

• diplopia, czyli podwójne widzenie; 

• przemieszczenie się gałki ocznej i ograniczenie jej ruchomości;

• sztywność karku i wszelkie niepokojące objawy neurologiczne;

• duże krwawienie z nosa.

Pamiętaj, że w czasie ciąży bezpieczeństwo ciężarnej i dziecka jest najważniejsze. Jeśli dolegliwości są dokuczliwe i nie ustępują, nie wahaj się skonsultować z lekarzem. Dobrze dobrana terapia może pomóc w łagodzeniu objawów zapalenia zatok, pozwalając cieszyć się tym wyjątkowym okresem w pełni.