Zęby trzonowe - pielęgnacja i charakterystyka

Co to są zęby trzonowe?

Zęby trzonowe są największe i służą do miażdżenia i rozgniatania pokarmu. Każdy dorosły człowiek ma 12 trzonowców. Zajmują one ostatnie miejsca w łukach szczęki, nadając jej kształt. Są również podporą dla pojedynczych zębów i zapobiegają ich chwianiu. Wyrzynają się jako ostatnie, a ich kształtowanie jest powolne. Trzonowce psują się najczęściej ze wszystkich zębów. Największym zagrożeniem jest dla nich próchnica, która często prowadzi do zapalenia miazgi.

Zęby trzonowe mleczne

Trzonowe zęby u dziecka wyrzynają się jako ostatnie, około 3. roku życia. Ich wyrastanie jest bardzo bolesne i powoduje wiele nieprzyjemnych dolegliwości. Do typowych objawów należą: podwyższona temperatura, sięgająca do 38 stopni Celsjusza, biegunka, brak apetytu, obfite ślinienie i obrzęk dziąseł. Dolegliwości w trakcie ząbkowania utrudniają dziecku zasypianie, są także powodem marudzenia i płaczliwości. Bardzo rzadko pojawia się kaszel. Objawy ząbkowania mogą nasilać się okresowo. Jeśli towarzyszy im nagły wzrost temperatury powyżej 38 stopni Celsjusza, zaleca się niezwłoczną konsultację z lekarzem. Pomocne w łagodzeniu bólu są łagodzące żele lub maści. Ulgę dziecku przyniosą wypełniane wodą gryzaki, które można schłodzić w lodówce. Zęby trzonowe mleczne zaczynają wypadać pomiędzy 9. a 12. rokiem życia.

Trzecie zęby trzonowe

Trzecie zęby trzonowe, nazywane potocznie zębami mądrości, zajmują ostatnie miejsca w łuku szczęki. Wyrzynają się dość późno, bo od 18. do 25. roku życia. Często ich wzrost zaczyna się nawet w wieku 40 lat. Z powodu niewielkiej ilości miejsca w łuku zęby mądrości są usuwane. Jeśli wyrżną się prosto, nie zagrażając sąsiadującym siódemkom, pełnią funkcję miażdżenia i rozcierania pokarmu. U niektórych osób zęby mądrości nigdy się nie wykształcają. Wskazaniem do usunięcia trzecich zębów trzonowych są również: ryzyko powstania wady zgryzu, rozwijająca się próchnica, brak miejsca w łuku, a także całkowite zatrzymanie zębów w kieszeni dziąseł.

Choroby zębów trzonowych

Największym zagrożeniem trzonowców jest próchnica. Początkowo rozwija się w górnych warstwach korony, a następnie wnika coraz głębiej, niszcząc miazgę zębową. Nieleczona próchnica niszczy korzenie, a nawet tkanki. W początkowym stadium infekcja może przebiegać bezobjawowo. Wraz z rozprzestrzenianiem się bakterii powoduje narastający ból i obrzęk. Rozwojowi próchnicy sprzyjają złe nawyki żywieniowe i podatność organizmu na rozwój infekcji. Diagnostyka zakażenia trzonowców jest prosta - można je wykryć podczas rutynowej kontroli. Najczęściej zepsute zęby dają się wyleczyć po oczyszczeniu ich kanałów. W skrajnych przypadkach konieczne jest całkowite usunięcie trzonowców. Często występującą chorobą zębów trzonowych jest również ropień. Powstaje jako powikłanie po infekcji miazgi lub korzenia, która przesuwając się ku górze, tworzy wypełnioną ropą torbiel. Nieprawidłowe ustawienie trzonowców i przeciążenie ścięgien może sprzyjać zaburzeniom stawów skroniowo-żuchwowych.

Ile goi się wyrwany ząb trzonowy?

Ekstrakcja zęba trzonowego przeprowadzana jest w ostateczności, kiedy inne formy leczenia nie przynoszą efektów. Wyjątkiem jest ząb mądrości, który najczęściej usuwany jest z powodu jego nieprawidłowej anatomii. Ekstrakcja zębów jest zabiegiem chirurgicznym, przeprowadzanym w znieczuleniu miejscowym. Czas rekonwalescencji zależy od stopnia zakażenia zęba i otaczających go tkanek. Bardzo ważne w leczeniu zębodołu jest stosowanie się do zaleceń pozabiegowych. Przynajmniej na 3 dni należy zrezygnować z palenia papierosów i picia alkoholu. Wskazane jest ograniczenie przyjmowania gorących pokarmów i napojów. Wysoka temperatura rozszerza naczynia krwionośne, co może nasilać krwawienia z gojącej się rany. Bardzo ważny jest także wybór środków przeciwbólowych. Chętnie przyjmowana aspiryna nie sprawdzi się po ekstrakcji zęba, gdyż rozrzedza krew i utrudnia tworzenie się skrzepu. Pomocny i bezpieczny na bolący ząb będzie środek na bazie ibuprofenu lub paracetamolu.

Higiena zębów trzonowych

Z racji ciasnego ułożenia zębów trzonowych bardzo ważna w profilaktyce próchnicy jest ich właściwa higiena. Jakich błędów należy unikać, by zarówno zęby trzonowe dolne, jak i zęby trzonowe górne były zdrowe i mocne?

• Zbyt twarda szczoteczka - powoduje podrażnienia i mikrourazy dziąseł, które sprzyjają powstawaniu stanów zapalnych.

• Niedokładne szczotkowanie - omijanie zakamarków i nieprawidłowe czyszczenie przestrzeni międzyzębowych powoduje gromadzenie się w nich bakterii próchnicowych.

• Omijanie języka - który jest zbiorowiskiem bakterii i wirusów, łatwo przemieszczających się na zęby i w zakamarki zębów trzonowych.

Prawidłowa higiena jamy ustnej to stosowanie szczoteczki do zębów, ale też nici dentystycznej i płynu do płukania ust. Nie należy zapominać również o higienizacji (piaskowaniu i skalingu), która w połączeniu z domową rutyną oczyszczania zębów pomoże skutecznie ochronić je przed rozwojem próchnicy i stanów zapalnych.