Właściwości i wartości odżywcze ziemniaków

Ziemniaki – charakterystyka

Jak wygląda ziemniak, wie chyba każdy. Jest to brązowa bulwa o nieregularnym kształcie. Jego miąższ jest twardy i żółty. Wywodzi się z Ameryki Południowej, a na polskich stołach zagościł pod koniec XVII wieku za sprawą króla Jana III Sobieskiego, który przywiózł go jako prezent dla królowej Marysieńki. Od tej pory ziemniaki stały się nieodłącznym elementem polskich dań. Mówi się na nie różnie, w zależności od regionu. Potocznie nazywane są kartoflami, pyrami (gwara poznańska), grulami (gwara góralska i wschodnie Podhale), bulwami (Kaszuby) czy też barabolami (gwara kresowa).

Obecnie ziemniaki są czwartą pod względem wielkości produkcji rośliną uprawną na świecie. Więcej produkuje się tylko kukurydzy, ryżu i pszenicy. Popularność zyskały dzięki łatwości uprawy i niewielkim kosztom produkcji. Ziemniak jest mało wymagającą rośliną i można go sadzić niemal wszędzie. Kiedyś był podstawowym elementem diety. W XIX wieku uratował przed śmiercią głodową miliony istnień. Ze względu na jego zasługi dla ludzkości 2008 rok został ogłoszony przez Narody Zjednoczone Międzynarodowym Rokiem Ziemniaka. Warzywo to ma także swoje pomniki, które znajdują się m.in. w Polsce w Biesiekierzu i Poznaniu, a także w chorwackiej Belicy oraz w słoweńskiej miejscowości Sencur.

W Polsce dostępnych jest 120 odmian ziemniaków, jednak najpopularniejsze to:

• lord,

• arielle,

• gala,

• lilly,

• ramos,

• stasia,

• viktoria,

• bryza,

• ibis.

Ziemniaki można podzielić na trzy typy: sałatkowe, ogólnoużytkowe i mączyste. Pierwsze charakteryzują się tym, że się nie rozgotowują, dzięki czemu dobrze się kroją. Należą do nich m.in. takie gatunki jak agata, belinda, impala, lord, nicola czy viviana. Ziemniaki ogólnoużytkowe są najbardziej uniwersalne i można je stosować do wszystkich potraw. Ich miąższ jest zwięzły, ale łatwo się rozgniata. Natomiast mączne są sypkie i suche, przez co doskonale nadadzą się do frytek bądź placków ziemniaczanych. Ich najpopularniejsze odmiany to bryza, cekin, gracja, mazur, jutrzenka i finezja.

Kupując ziemniaki, dokładnie je oglądaj. Zwracaj uwagę głównie na ich kolor. Zielone ziemniaki mogą zawierać solaninę. Jest to trująca substancja, która znajduje się także w niedojrzałych pomidorach i papryce. Może powodować zatrucia pokarmowe i prowadzić do wymiotów, biegunki, kolki i nudności, a nawet niewydolności krążenia.

Ziemniaki – właściwości

Ziemniaki są najpopularniejszym warzywem na naszych stołach. Polacy nie wyobrażają sobie bez nich niedzielnego obiadu. Słusznie, bulwy te mają bowiem wiele zalet – są syte, tanie i bogate w witaminy oraz składniki mineralne. Dzięki swojemu neutralnemu, delikatnemu smakowi doskonale pasują do wszelkich mięs, ryb, sałatek i zup. Sprawdzą się także jako samodzielne danie. Można z nich zrobić placki, kiszki ziemniaczane, frytki, chipsy czy też podawać je nadziewane mięsem i warzywami. Ziemniaki, choć niepozorne, mają wiele właściwości. Zawierają:

• białko,

• witaminy z grupy B,

• witaminę C,

• witaminą A,

• potas,

• cynk,

• magnes,

• fosfor,

• foliany,

• betakaroten.

Dzięki temu ziemniaki dodają energii i dostarczają niezbędnych wartości odżywczych. W 100 gramach zawierają aż 443 mg potasu, który jest odpowiedzialny m.in. za prawidłową pracę nerek, regulację ciśnienia krwi, pracę mięśni i prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Dzięki wysokiej zawartości błonnika poprawiają perystaltykę jelit i procesy trawienne.

Należy pamiętać, że ziemniaki, choć zdrowe, są tuczące i nie sprzyjają odchudzaniu. 100 gramów ziemniaków zawiera aż 76 kalorii, czyli prawie dwa razy więcej niż płatki orkiszowe. Jest za to mniej tuczący niż makaron czy kasza. Wpływ na ich kaloryczność ma forma przyrządzania. Jeśli nie chcesz przytyć, musisz ugotować lub upiec ziemniaki. Należy pozostawić na nich skórkę, ponieważ to właśnie w niej znajduje się najwięcej dobroczynnych składników. Najbardziej kaloryczne będzie smażenie ziemniaków i okraszanie ich tłuszczem. Jeśli lubisz puree, zamiast śmietany dodaj do niego jogurt naturalny.

Ziemniaki w kosmetyce

Te popularne warzywa sprawdzą się nie tylko w kuchni, ale także znajdą zastosowanie w Twojej kosmetyczce. Dzięki dużej zawartości witaminy C ziemniaki skutecznie rozjaśniają i odżywiają cerę. Doskonale niwelują sińce pod oczami. Wystarczy zetrzeć obranego ziemniaka i papkę nałożyć na zamknięte powieki. Jeśli nie masz czasu na obieranie i tarcie, możesz nałożyć na oczy całe plastry. 

Ziemniak sprawdzi się także, jeśli chcesz pozbyć się drobnych przebarwień słonecznych. Wystarczy zrobić z niego maseczkę i nałożyć ją na twarz. Przyrządza się ją poprzez zmieszanie startego ziemniaka z łyżką octu jabłkowego. Taką miksturę nałóż na 15 min na twarz, a potem dokładnie ją spłucz. Zabieg powtarzaj co tydzień. 

Ziemniak poza witaminą C zawiera także dużą ilość potasu oraz miedź i siarkę, które są orężem w walce z trądzikiem. Wystarczy wymasować twarz plastrem ziemniaka przed snem i nie przemywać jej. Sok z tego warzywa pozostawiony na noc zmniejszy niedoskonałości cery.

Jak widzisz, ziemniak ma wiele zastosowań. Warto więc dodać go do swojego menu i w pełni korzystać z jego dobroczynnych właściwości. Twój organizm będzie Ci za to wdzięczny.