Złogi w nerkach – rodzaje i przyczyny powstawania. Leczenie kamieni nerkowych

Co to są złogi w nerkach?

Złogi w nerkach to nic innego, jak tzw. kamienie. Mogą one powstać w drogach moczowych lub w nerkach. Złogi nerkowe są wynikiem wytrącania się związków chemicznych znajdujących się fizjologicznie lub patologicznie w moczu. Powstawanie złogów to złożony proces. Determinowany jest on przez wiele czynników, w tym przede wszystkim przez: 

• stężenie składników, z których powstanie kamień, 

• ogólny stan zdrowia, 

• obecność schorzeń, w tym zwłaszcza ze strony układu moczowego, 

• zastój lub zakażenie moczu, 

• niekorzystny odczyn moczu, 

• niedobór w moczu substancji przeciwdziałających kamicy,

• przyjmowanie małej ilości płynów,

• zbyt mało substancji (np. cytrynianów, magnezu) w moczu, które hamują tworzenie się złogów,

• obecność w moczu złuszczonych nabłonków, wokół których wykrystalizowują się sole,

• obecność zaburzeń metabolicznych, np. zbyt intensywne wydalanie szczawianów (hiperoksaluria), cystyny (cystynuria), wapnia (hiperkalciuria).

Rodzaje złogów w nerkach

Biorąc pod uwagę skład złogów nerkowych, eksperci wyróżnili kilka ich rodzajów, w tym m.in.: 

• złogi fosforanowo-wapniowe,

• złogi moczanowe (z kwasem moczowym),

• złogi szczawianowo-wapniowe,

• złogi struwitowe (konsekwencja przewlekłych zakażeń układu moczowego bakteriami rozkładającymi mocznik),

• złogi cystynowe.

Najczęściej, bo u około 60% przypadków, złogi nerkowe zbudowane są ze związków wapnia i szczawianów. Najrzadziej stwierdzane są złogi zbudowane z cystyny. 

Złogi w nerkach – objawy

Na początkowym etapie powstawania złogów w nerkach nie obserwuje się żadnych niepokojących dolegliwości. Wraz z powiększaniem się złogu i pojawianiem się kolejnych kamieni rozwijają się przeważnie takie dolegliwości, jak: częste parcie na mocz, ciągła potrzeba oddania moczu, wrażenie nie do końca opróżnionego pęcherza, pieczenie podczas oddawania mocz, ból promieniujący do dołu pleców i pachwin, oddawanie moczu w niewielkich ilościach.

Duże złogi nerkowe grożą atakiem tzw. kolki nerkowej. To nagły i przejmujący ból w wyniku przemieszczenia się złogu nerkowego do moczowodu. Towarzyszy mu podrażnienie i częściowe lub całkowite zatkanie moczowodu. Objawy kolki nerkowej są różne. Mogą jej towarzyszyć: 

• nudności i wymioty,

• bladość skóry,

• zimny pot,

• krwiomocz,

• ból o charakterze kolkowym (przerywany),

• dyskomfort w jamie brzusznej, czasami objawy ze strony przewodu pokarmowego,

• objawy ogólne: podwyższona temperatura ciała, osłabienie, uczucie rozbicia.

Do jakiego lekarza się zgłosić?

Do kogo zgłosić się z problemami z układem moczowym? W przypadku występowania złogów nerkowych konieczna jest konsultacja u urologa. Kamienie w nerkach są jedną z częstszych przypadłości, jakie leczy ten specjalista.

Rozpoznawanie złogów nerkowych

Diagnostyka kamicy nerkowej opiera się głównie na:

• szczegółowym wywiadzie medycznym,

• badaniu przedmiotowym – badaniu fizykalnym jamy brzusznej,

• morfologii, moczniku, kreatyninie, elektrolitach, badaniu ogólnym i posiewie moczu oraz oznaczeniu stężenia soli wapnia (szczawianów i fosforanów wapnia), fosforanów i kwasu moczowego w moczu z dobowej zbiórki,

• przeglądowym RTG jamy brzusznej – nie uwidacznia ono jednak kamieni, których głównym składnikiem jest kwas moczowy,

• USG jamy brzusznej,

• urografii – badaniu polegającym na wykonaniu serii zdjęć RTG jamy brzusznej przed dożylnym podaniem środków kontrastowych i po podaniu ich w określonych odstępach czasu.

W razie niepewności diagnostycznych lekarz zleca dodatkowe badania obrazowe, np. tomografię komputerową jamy brzusznej i miednicy małej.

Złogi w nerkach – leczenie

Niewielkich rozmiarów złogi w nerkach Twój organizm jest w stanie usunąć samodzielnie. Małe złogi drogami moczowymi przedostają się do pęcherza i cewki moczowej, po czym pozbywasz się ich podczas oddawania moczu. Aby ułatwić naturalne oczyszczanie nerek ze złogów, wskazane jest zwiększone spożycie wody. Wydalenie kamieni zazwyczaj jest bolesne. Gdy złogi osiągnęły spore rozmiary albo połączyły się w skupisko, konieczne będzie podjęcie odpowiedniego leczenia. Obecnie rzadkością jest chirurgiczne usuwanie złogów nerkowych. Lekarz zaproponować może zastosowanie ultradźwięków i rozbicie złogów na mniejsze, które łatwiej będzie wydalić. Do rozważenia jest ureterorenoskopia, polegająca na usunięciu złogów w całości lub w części przez giętki wziernik, wprowadzony przez cewkę moczową do moczowodu, którym lekarz może umieścić konieczne narzędzia. Przy dużych złogach przeprowadzona może zostać nefrolitotrypsja przezskórna. Polega ona na wprowadzeniu przez niewielkie nacięcie skóry do miedniczki nerkowej nefroskopu, którym lekarz rozdrabnia i usuwa kawałki złogu.

• Sprawdź, czym jest chelatacja i kiedy przeprowadza się ten zabieg.

Osobną kwestią jest leczenie ataku kolki nerkowej. Postępowanie obejmuje:

• leczenie przeciwbólowe,

• leczenie rozkurczowe,

• leki wspomagające,

• nawodnienie: doustne lub dożylne.

Jeśli atakowi kolki towarzyszą zastój moczu, gorączka, dreszcze, wezwij pomoc medyczną pod numer 999 lub 112.