Charakterystyka i leczenie zmian naczyniowych

Znamiona naczyniowe – co to takiego i jakie są ich przyczyny?

Znamiona naczyniowe, nazywane potocznie naczyniakami, to zwykle zaczerwienione i nieregularne plamy na skórze. Naczyniaki mogą być wrodzonymi zmianami – zwykle są to naczyniaki płaskie. Mają one postać czerwonych, lekko wypukłych punkcików, które mogą się różnić wielkością. Występują pojedynczo lub w skupiskach i mogą zmieniać kolor na ciemniejszy, u dzieci zwłaszcza podczas płaczu lub gorączki (na podstawie dostępnych danych szacuje się, że nawet 10% noworodków może mieć naczyniaki płaskie). Czasami przypominają rumień, jednak nie należy ich z nim mylić. W większości przypadków znamiona naczyniowe wrodzone zanikają z wiekiem.

Oprócz naczyniaków płaskich wyróżnia się także naczyniaki:

• gwiaździste,

• jamiste,

• starcze (rubinowe lub plamki De Morgana).

Naczyniaki gwiaździste, czyli tzw. pajączki, są znamionami nabytymi. Ich przyczyną są rozszerzone naczynia krwionośne. Ich pojawieniu się sprzyjają m.in. czynniki genetyczne, niesprzyjające warunki atmosferyczne, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, zażywanie niektórych leków, picie mocnej kawy, długotrwały stres, nieprawidłowa pielęgnacja skóry oraz nadmiar estrogenów u kobiet. Pajączki nie znikają samoistnie. Jeśli stanowią problem estetyczny, można się ich pozbyć np. za pomocą laseroterapii.

Naczyniaki jamiste, w związku ze specyficznym wyglądem nazywane są także „plamą z wina porto”. Zazwyczaj występują po jednej stronie ciała. Mogą się pojawić nie tylko na skórze, ale także na narządach wewnętrznych, np. w mięśniach szkieletowych, w wątrobie, na języku, a nawet w mózgu. Naczyniaki jamiste należy leczyć, gdy pojawią się objawy towarzyszące w postaci bólu w miejscu gdzie występuje zmiana. W tym wypadku koniecznie zgłoś się do lekarza rodzinnego lub dermatologa, który zleci niezbędne badania diagnostyczne.

Naczyniaki starcze zwykle pojawiają się wraz z wiekiem. Nazywane są także plamkami De Morgana lub punktami rubinowymi. Są okrągłe, wypukłe, a ich średnica wynosi do kilku milimetrów. Charakteryzuje je intensywny kolor, mogą być mocno czerwone, a nawet fioletowe. Nie są objawem problemów ze zdrowiem, jednak warto regularnie kontrolować ich stan u dermatologa. 

Naczyniaki mogą się pojawić na całym ciele, jednak najczęściej występują na twarzy, szyi i w okolicy głowy.

Znamiona naczyniowe powstają w wyniku proliferacji komórek naczyń prowadzących do ich poszerzenia. Wskutek tego pojawiają się na skórze zmiany o charakterze czerwonych plam lub teleangiektazji (pajączków naczyniowych). Dotyczy to zwłaszcza małych dzieci, choć i u dorosłych takie znamiona mogą się pojawić.

Do czynników ryzyka powstawania nabytych znamion naczyniowych (teleangiektazji) należą:

• zaburzenia w unerwieniu czuciowym i autonomicznym splotu naczyniowego skóry,

• uwarunkowania genetyczne,

• ciąże,

• nowotwory,

• nadmierne przegrzewanie skóry,

• jasny fototyp skóry (bardzo jasna skóra),

• nadwrażliwość naczynioruchowa,

• niektóre choroby skóry, np. trądzik różowaty,

• niektóre leki, np. stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego,

• zła dieta,

• nieprawidłowa reakcja organizmu na uraz lub zakażenie,

• choroby przewlekłe, m.in. wątroby, nadczynność tarczycy.

Typy i rodzaje znamion naczyniowych

Znamiona naczyniowe być wrodzone lub nabyte. Jak nietrudno się domyślić – te pierwsze występują już na skórze noworodków. I to z tymi naczyniakami spotykamy się najczęściej. Zazwyczaj są one niegroźne i z czasem znikają. Niektóre znamiona naczyniowe mogą pojawiać się w trakcie całego życia np. za sprawą stosowanych lekarstw, przebytych urazów lub czynników genetycznych.

Wśród rodzajów naczyniaków wyróżnia się znamiona naczyniowe o charakterze krwionośnym (hemangioma) oraz naczyniaki chłonne. Naczyniaki chłonne (limfatyczne) występują zdecydowanie rzadziej niż krwionośne i wywodzą się z naczyń limfatycznych. Poza skórą mogą występować także w kościach, błonach śluzowych czy też układzie pokarmowym. 

Jak dbać o układ krwionośny, żeby nie powstawały naczyniaki?

Czy znamionom naczyniowym można jakoś zapobiec? Okazuje się, że w niektórych sytuacjach tak. Dotyczy to naczyniaków występujących u osób dorosłych. Podstawową zasadą zmniejszenia ryzyka ich wystąpienia jest troska o układ krwionośny. Jak zatem dbać o układ krwionośny? Zastosuj tych kilka rad:

• wdróż zdrową i zbilansowaną diety,

• zrezygnuj z nałogów,

• utrzymuj prawidłową masę ciała,

• zapewnij sobie odpowiednią ilość snu i odpoczynku,

• wdróż codzienną aktywność fizyczną,

• regularnie poddawaj się badaniom profilaktycznym.

W przypadku dzieci naczyniaki mają inne podłoże i często znikają same z wiekiem.

Jak wygląda leczenie znamion naczyniowych?

Rozpoznanie i postawienie diagnozy w przypadku naczyniaków jest dość proste – wystarczy taką zmianę po prostu obejrzeć. Nieco gorzej sytuacja wygląda w przypadku naczyniaków w narządach wewnętrznych, wtedy konieczne jest np. badanie USG. Rozpoznania naczyniaka mogą dokonać zarówno lekarz pierwszego kontaktu, jak i dermatolog. Głównym specjalistą w tej kwestii jest jednak angiolog i to on decyduje zwykle o dalszym leczeniu. W ustaleniu leczenia często biorą udział także chirurdzy ogólni, jeśli znamię wymaga interwencji chirurgicznej.

Mówiąc o znamionach naczyniowych, należy pamiętać, że są to zmiany, które zwykle samoistnie znikają ze skóry, zwłaszcza w przypadku dzieci. Nie wymagają one specjalnego leczenia, chyba że w istotny sposób zaburzają funkcjonowanie dziecka, np. w przypadku naczyniaka powieki, zasłaniającego pole widzenia malucha. To samo dotyczy naczyniaków u osób dorosłych. Leczenie stosuje się, gdy ich obecność sprawia dyskomfort lub ze względów estetycznych. W przypadku naczyniaków narządów wewnętrznych można zastosować glikokortykosteroidy, natomiast w niektórych sytuacjach konieczne jest ich chirurgiczne usunięcie. Dotyczy to zmian o średnicy powyżej 10 cm. O metodzie leczenia naczyniaków każdorazowo decyduje lekarz.