Zakażenie żółtą febrą – objawy, leczenie i profilaktyka

Żółta febra – co to za choroba? 

Żółta febra, nazywana też żółtą gorączką, to choroba zakaźna wywołana przez wirusa z rodziny Flaviviridae. Ten sam patogen jest odpowiedzialny m.in. za rozwój dengi, omskiej gorączki krwotocznej, choroby lasu Kyasanur, gorączki Zachodniego Nilu, malarii. Głównymi obszarami występowania żółtej febry są Ameryka Południowa i Afryka Subsaharyjska.

Żółta febra – źródła zakażenia 

Wyróżniamy dwie postaci żółtej gorączki, determinowane drogą zakażenia. Miejska żółta febra jest przenoszona z człowieka na człowieka przez komara Aedes aegypti. Druga postać choroby to leśna żółta febra, w której źródłem zakażenia jest komar Haemagogus lub Sabethes, przenoszący wirus z małpy na człowieka. 

Objawy zakażenia żółtą febrą

Okres wylęgania się wirusa trwa średnio 7 dni. Po tym czasie pojawiają się pierwsze objawy. Żółta febra ma przebieg etapowy, a wpływ na nasilenie się objawów ma ogólny stan zdrowia zakażonego. 

• Pierwszy etap zakażenia – trwa do 4 dni, podczas których rozwijają się objawy grypopodobne: bóle mięśni, ból głowy, osłabienie, brak apetytu, nudności i biegunka, wysoka gorączka. 

• Drugi etap zakażenia – następuje tylko wtedy, gdy pierwszy etap przebiega łagodnie, a organizm wytworzył prawidłową odpowiedź immunologiczną. Drugi etap trwa 2 dni i polega na stopniowym ustąpieniu objawów. Po jego ustaniu pacjent wraca do zdrowia. 

• Trzeci etap zakażenia – jest właściwie powikłaniem żółtej febry. Choroba nie ustępuje, objawy się nasilają i dochodzi do zakażenia całego organizmu. W wyniku działania wirusa obserwuje się zażółcenie powłok skórnych i krwotoki powstające w wyniku wzrostu przepuszczalności naczyń krwionośnych. W przebiegu choroby mogą towarzyszyć również zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i spadek ciśnienia. Faza trzecia może prowadzi do niewydolności wielonarządowej, która powoduje zgon pacjenta. Faza trzecia cechuje się wysokim stopniem śmiertelności, nawet na poziomie 20–50%. W ciężkiej postaci choroby mogą pojawić się również objawy zaburzeń neurologicznych.

W większości przypadków zakażenie żółtą febrą ma postać łagodną, a chory powraca do zdrowia po ponad tygodniu. U niektórych osób choroba przebiega skąpoobjawowo, przez co pozostaje nierozpoznana.

Diagnostyka i leczenie żółtej febry

Diagnostyka żółtej febry opiera się na wywiadzie z pacjentem i ocenie objawów. Choroby tropikalne cechują się podobieństwem przebiegu, dlatego w celu postawienia trafnej diagnozy niezbędne jest wykonanie badań dodatkowych. Bardzo ważne jest przeprowadzenie testów oznaczających genom wirusa. W diagnostyce laboratoryjnej żółtej febry stwierdza się leukopenię, wzrost transaminaz i bilirubiny we krwi pacjenta.

Nie ma jednego i skutecznego środka leczącego żółtą febrę. Terapia polega na leczeniu objawowym. Pacjentowi są podawane środki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe i przeciwwirusowe. W leczeniu żółtej febry, a także pozostałych gorączek krwotocznych przeciwwskazane jest przyjmowanie aspiryny i niesteroidowych leków przeciwzapalnych, gdyż poważnie zwiększają ryzyko zagrażającego życiu pacjenta krwawienia. Chorujący na żółtą febrę powinien zostać w domu i odpoczywać, aż do całkowitego wyzdrowienia. Kluczowe jest regularne nawadnianie organizmu i spożywanie pokarmów lekkostrawnych. Pacjenci, u których istnieje wysokie ryzyko powikłań i ciężkiego przebiegu choroby, są poddawani obserwacji szpitalnej. Zakażenie żółtą febrą daje dożywotnią odporność na wirusa.

Profilaktyka zakażenia żółtą febrą

Jedyną i najskuteczniejszą metodą profilaktyczną jest przyjęcie szczepienia ochronnego przeciwko wirusowi. Z tego względu szczepienie na żółtą febrę w krajach występowania choroby jest obowiązkowe, a przyjeżdżający turysta musi okazać świadectwo przyjęcia szczepionki. Należy pamiętać, że szczepionka nie chroni przed zakażeniem, a jedynie zwiększa szansę na łagodne przejście zachorowania. Dlatego przebywający na obszarach występowania żółtej febry powinni pamiętać o środkach ochrony.

W miejscu spania należy stosować moskitierę, w oknach zaś siatki ochronne. Ciało należy osłonić odzieżą z długim rękawem i nogawkami. Pomocne są również środki w sprayach odstraszające komary. Zalecanym działaniem profilaktycznym jest również unikanie bezpośredniego kontaktu z małpami, które mogą być rezerwuarem wirusa. Osoby pielęgnujące chorego na żółtą febrę muszą zachować ostrożność w kontakcie z płynami ustrojowymi zarażonego. Zużyte środki higieniczne powinny być natychmiast wyrzucane, a rzeczy wielokrotnego użytku dezynfekowane i często wymieniane.