Czym charakteryzują się aminokwasy endogenne?

Czym są aminokwasy?

Aminokwasy są związkami organicznymi znajdującymi się w ciele każdego z nas. Są składnikiem budulcowym białek budujących tkanki, wchodzących w skład enzymów, hormonów, immunoglobulin (przeciwciał) czy krwinek czerwonych (erytrocytów). Naukowcy odkryli jak dotąd 20 aminokwasów, które umownie podzielono na trzy podstawowe grupy:

• endogenne – są wytwarzane w ustroju człowieka; należą do nich: alanina, arginina, glicyna, kwas asparaginowy, kwas glutaminowy, prolina, hydroksyprolina i seryna;

• półegzogenne, zaliczane czasem do grupy aminokwasów endogennych – są wytwarzane w organizmie człowieka z aminokwasów egzogennych; należą do nich tyrozyna i cysteina;

• egzogenne, nazywane również aminokwasami niezbędnymi – muszą być dostarczane z pożywieniem; zalicza się do nich lizynę, metioninę, treoninę, leucynę, izoleucynę, walinę, tryptofan i fenyloalaninę, których organizm człowieka nie jest w stanie zsyntetyzować. Histydyna, również zaliczana do aminokwasów egzogennych, jest wytwarzana w ustroju, ale w niewystarczającej ilości.

• Przeczytaj również, co warto wiedzieć o aminokwasach rozgałęzionych BCAA!

Jaką rolę odgrywają w organizmie aminokwasy endogenne?

Aminokwasy endogenne są nie tylko składnikiem budulcowym białek. Pełnią również liczne funkcje, w których nie mogą być zastąpione aminokwasami egzogennymi:

• kwas glutaminowy i glicyna biorą udział w przekazywaniu impulsów nerwowych (neurotransmisji),

• glutamina pełni istotną rolę w regulowaniu równowagi kwasowo-zasadowej w nerkach oraz w syntezie aminocukrów (są one m.in. składnikami tkanki łącznej),

• glicyna odgrywa rolę w syntezie kwasów żółciowych,

• są prekursorami takich związków jak nukleotydy, glutation, hem, cholina, karnityna, kreatyna, dopamina, melanina czy hormony tarczycy.

Jakie mogą być objawy niedoboru aminokwasów endogennych?

Mimo że aminokwasy endogenne są wytwarzane w ustroju człowieka, niekiedy dochodzi do ich niedoboru. Naukowcy odkryli, że zbyt niska zawartość tych związków w codziennej diecie może być przyczyną:

• zmniejszenia ruchomości plemników w nasieniu (w przypadku stosowania diety ubogiej w argininę),

• zaburzeń koncentracji, problemów z pamięcią,

• osłabienia, zmęczenia,

• zaburzeń nastroju,

• słabej odporności i częstszego występowania infekcji,

• zaburzeń metabolicznych i hormonalnych.

W przypadku wystąpienia niepokojących objawów koniecznie zgłoś się na wizytę do lekarza pierwszego kontaktu. W zależności od zgłaszanych przez Ciebie dolegliwości lekarz zleci Ci wykonanie badań lub skieruje Cię do innego specjalisty, np. neurologa lub endokrynologa.

• Sprawdź również, jakie działanie ma cytrulina.

Źródła aminokwasów endogennych w diecie

Aminokwasy endogenne znajdują się we wszystkich świeżych produktach roślinnych i produktach zwierzęcych. Owoce, warzywa, nasiona, orzechy, mięso, ryby czy nabiał powinny być więc uwzględnione w diecie każdego człowieka. Osoby zmagające się z alergią pokarmową, np. uczuleniem na orzechy czy łososia atlantyckiego, powinny odpowiednio zmodyfikować codzienny jadłospis. Zawartość poszczególnych aminokwasów w produktach spożywczych może się różnić. Dla przykładu, mleko jest przede wszystkim bogatym źródłem kwasu glutaminowego i glutaminy, a arbuz – argininy.

• Starasz się zredukować masę ciała i nie masz pomysłu na pełnowartościowy, smaczny posiłek? Poznaj sprawdzony przepis na dietetyczny obiad!

Zastosowanie aminokwasów w medycynie

Aminokwasy endogenne są stosowane w leczeniu osób zmagających się z niedożywieniem, zanikiem mięśni i wrodzonymi zaburzeniami metabolicznymi. Doustne przyjmowanie argininy bywa także zalecane mężczyznom zmagającym się z niepłodnością. Przed włączeniem suplementacji skonsultuj się jednak z lekarzem!