Dojrzałość emocjonalna – co to jest, kiedy można ją osiągnąć, jak ją rozpoznać?

Czym jest dojrzałość emocjonalna?

Dojrzałość emocjonalna to zespół cech i umiejętności, które umożliwiają racjonalne funkcjonowanie w sytuacjach zwłaszcza trudnych, wymagających radzenia sobie ze stresem, presją i napięciami, a także podejmowania zdecydowanych i odpowiedzialnych decyzji. W procesie kształtowania grupy tych zdolności dochodzi do wyzbycia się form wyrażania emocji charakterystycznych dla okresu dzieciństwa. Dojrzałą w ten sposób osobę możesz poznać po tym, że przedkłada wartości długoterminowe nad natychmiastowe przyjemności, przynoszące tymczasowe szczęście. Mogłoby się wydawać, że nie jest ona pożądana, skoro wymaga często rezygnacji z miłych doświadczeń na rzecz tych wzbudzających pozornie nieprzyjemne, wewnętrznie doznania, ale to właśnie dzięki nim osoba dojrzała emocjonalnie świadomie uczestniczy w otaczającej rzeczywistości. Podczas wyborów kieruje się rozsądkiem. Nie podejmuje decyzji pod wpływem impulsów. Wie, jak panować nad emocjami i co słusznie wybrać.

Dojrzałość emocjonalna – cechy

Dojrzałość emocjonalna mężczyzn i kobiet może być rozpoznana po tym, że osoba jest świadoma własnych myśli, emocji i słów oraz tego, w jaki sposób je przekazuje. Jest stabilna i zrównoważona, nie ulega emocjom. Bierze odpowiedzialność za swoje zachowanie i liczy się z konsekwencjami. Prowadzi dyskusje, nie atakuje i nie wybucha złością w konfliktach. Rozsądnie argumentuje i dobiera odpowiednie słowa. Najpierw tworzy i układa myśli, a później się nimi dzieli. Budzi zaufanie. Prowadzi hierarchię wartości i kontroluje przebieg spraw, na które ma wpływ. Nie neguje rzeczywistości, nie narzeka, ale bierze ją taką, jaka ona jest. To pewnego rodzaju inteligencja emocjonalna, której nie da się nauczyć czy odziedziczyć, ale można nad nią pracować i ją rozwijać. Osobę dojrzałą cechuje także asertywność, ale nie zachowanie bierno-agresywne czy uległe. Bywa ona kompromisowa, a przede wszystkim otwarta, a nie zaściankowa, trzymająca się sztywnych ram. Wyróżnia ją aktywne słuchanie i współpraca. Akceptuje porażki i szuka konstruktywnych rozwiązań, trzymając się przy tym zasad moralnych.

Dojrzałość emocjonalna – wiek

Jej kształtowanie to nieustannie trwający proces, a tempo postępu warunkują czynniki społeczno-wychowawcze oraz indywidualne, egzogenne predyspozycje, w tym typ osobowości. Różnorodne zakłócenia w osiąganiu dojrzałości emocjonalnej mogą wystąpić już w dzieciństwie. Rodzina i środowisko, w którym młoda osoba dorasta, wpływa bowiem na zdrowie psychiczne nie tylko w tym czasie, ale zbiera plony później, w wieku dorosłym. Dojrzałość emocjonalna nie przychodzi z wiekiem. Nie zdobywa się jej również na podstawie przykrych doświadczeń. To swego rodzaju mądrość pojawiająca się bez względu na wiek. Może ujawnić się już u dziecka lub do późnego wieku dorosłego pozostać nieujawniona. Pamiętaj, że potencjał i plastyczność mózgu każdego z nas można stymulować do progresu, ale należy podjąć ku temu odpowiednie środki.

Dojrzałość emocjonalna – jak ją osiągnąć?

Aby dojrzałość emocjonalna mogła być przez Ciebie lub Twoje dziecko osiągnięta, najważniejszym krokiem jest aktywność społeczna. W pracy z maluchem czy nastolatkiem zadbaj o pokazanie właściwych ścieżek postępowania, a nie podawaj na tacy gotowych rozwiązań. Bądź kierownikiem, mentorem, który nie powie, co i jak należy robić. Nie wydawaj poleceń i nie utrwalaj utartych szlaków! To nie jest metoda przekazywania mądrości, a tym bardziej bodziec do rozwoju inteligencji emocjonalnej. Twoim zadaniem jest konstruktywna stymulacja. Jednym z ważnych elementów będzie pozwalanie na popełnianie błędów. Po ich zaistnieniu inspiruj do analizowania sytuacji i wyciągania wniosków, gdybania i szukania alternatywnych decyzji. Nie krytykuj i nie pouczaj. Pozwól dziecku samodzielnie pomyśleć nad zachowaniem. W ten sposób także przekazujesz pewne wartości drugiej osobie, choćby takie, że warto i trzeba rozmawiać, a błędy się zdarzają, więc nie ma co robić tragedii, tylko trzeba szukać rozwiązań i starać się ich nie powtarzać, ale warto się na ich podstawie uczyć. Porażki to część życia i nie powinny stanowić powodu do smutku czy dewiacyjnych zachowań, a wręcz przeciwnie, być motywacją. Co ciekawe, to jednocześnie może być lekcja dla Ciebie. Możesz ćwiczyć akceptację innych.