Równowaga w czasie kryzysu – co robić, by ją zachować?
Kryzys to sytuacja, która pojawia się nagle. Często nie wiadomo, jak należy się w niej zachować, dlatego zdarza się, że w wyniku tych sytuacji, ludzie działają pod wpływem emocji. Dużą rolę odgrywa stres, który negatywnie wpływa na codzienne życie, powoduje szereg objawów, takich jak ból głowy, bezsenność, obniżony nastrój, które nie pozostają obojętne dla ludzkiego organizmu. Warto wiedzieć, jak zachować równowagę w czasie kryzysu.
Polecane
Na czym polega kryzys?
Kryzys jest nazywany punktem zwrotnym, przełomowym momentem, który zmienia życie. To zdarzenie nagłe lub narastające, które może zagrażać życiu lub zdrowiu człowieka, a także środowiska. Przeciwstawienie się kryzysowi wymaga nakładu sił i środków, które często przekraczają możliwości jednej osoby.
Źródłami kryzysu mogą być:
czynniki losowe,
problemy techniczne,
błędy ludzkie,
błędne decyzje.
Kryzys następuje w momencie, kiedy pojawia się nagłe zagrożenie, które z biegiem czasu może narastać. Często dotyczy on również funkcjonowania państwa. Pojawia się, kiedy występują konflikty społeczne wywołane działaniami wojennymi lub zamieszkami wewnętrznym, załamanie równowagi ekonomicznej, niekorzystne zmiany. Kryzys oznacza wówczas przełom pomiędzy dwiema fazami jakiegoś procesu społecznego. Taka sytuacja może być mniej lub bardziej dotkliwa dla społeczeństwa, jednak nigdy nie pozostaje bez konsekwencji.
U ludzi pojawia się niekiedy kryzys psychiczny, czyli reakcja na trudne sytuacje, z jakimi nie można sobie samodzielnie poradzić. Często towarzyszy mu dezorientacja i chaos, typowy dla trudnych sytuacji, uniemożliwiających zrealizowanie celu. Osoba chce sobie sama poradzić, jednak jej starania kończą się fiaskiem, co jeszcze bardziej wpływa na psychikę oraz równowagę życiową. Kryzys jest ograniczony w czasie. Najczęściej trwa kilka tygodni aż do chwili, kiedy uda się znaleźć jego przyczynę. Brak reakcji na tego typu odczucia może prowadzić do pojawienia się chronicznego stresu, którego skutki są zwykle odczuwane latami.
Objawy kryzysu
Kryzys jest wywoływany impulsem, którym najczęściej okazuje się wydarzenie losowe lub pojawiająca się nieoczekiwanie przeszkoda. Może to być śmierć bliskiej osoby, rozwód, choroba, nagły wypadek, gwałt czy wybuch wojny. Kryzys dotyka nie tylko osoby dorosłe, ale również dzieci i młodzież. Na stronie https://pacjent.gov.pl/zapobiegaj/pierwsze-objawy-kryzysu-psychicznego rodzice mogą znaleźć pomocne informacje na ten temat.
U dzieci i nastolatków objawy kryzysu są inne niż u dorosłych. Mogą wystąpić:
zaburzenia odżywiania,
samookaleczanie się,
próby samobójcze,
zaburzenia snu,
unikanie kontaktów z rówieśnikami,
trudności w nauce,
agresja, problemy z prawem,
sięganie po używki.
Dowiedz się także: Jak rozmawiać z dziećmi o wojnie
Kiedy kryzys dopada dorosłych, tracą oni poczucie bezpieczeństwa i stabilność. Negatywne emocje zaczynają towarzyszyć im na co dzień, utrudniając wykonywanie obowiązków. Pojawienie się kryzysu obniża odporność psychiczną człowieka, ciężko mu zmierzyć się z nową sytuacją.
Do objawów kryzysu zalicza się najczęściej:
lęk, przerażenie,
uczucie utraty kontroli,
złość, poczucie winy lub straty,
problemy z koncentracją,
bóle głowy, nudności, wymioty,
zaburzenia miesiączkowania u kobiet,
trudności w wykonywaniu codziennych obowiązków,
wahania nastroju,
działania autodestrukcyjne,
utratę tożsamości.
Często w trakcie silnego kryzysu ludzie mają trudności z prawidłową identyfikacją tego, kim są, gdzie się znajdują i co robią. Jest to też moment, kiedy należy jak najszybciej skontaktować się ze specjalistą. Kryzysowi towarzyszy wysoki poziom stresu, który negatywnie wpływa na cały organizm.
Co składa się na kryzys?
O kryzysie mówimy wtedy, gdy występują takie czynniki, jak presja czasu, ewentualne zagrożenie i fakt, że jest to rezultat niebezpieczeństwa, jakie może nastąpić. Z uwagi na to, że kryzys jest zjawiskiem nagłym, to nie wiadomo, jak należy się zachować. Biorąc pod uwagę ostatnie wydarzenia na Ukrainie, część obywateli podjęła decyzję o ucieczce przed wojną i schronieniu się w innym kraju. Niektórzy natomiast pozostali na miejscu, chcą walczyć. Nie należy oceniać żadnej z tych postaw, ponieważ zarówno jedna, jak i druga ma wady i zalety.
Cechy kryzysu:
dezinformacja,
zaskoczenie,
opóźnione reakcje na wydarzenia,
coraz niebezpieczniejsze wydarzenia,
wzrost napięcia psychicznego,
panika,
kontrola z zewnątrz (media, telewizja, opinia publiczna),
przerwanie procesów decyzyjnych.
Największym problemem w trakcie trwania kryzysu jest nadmiar informacji. Człowiek nie ma możliwości prawidłowego przetworzenia wszystkich i wybrania tych, które są zgodne z rzeczywistością. W taki sposób powstają nieprawidłowe informacje, które są powielane i powodują panikę, tym bardziej w czasach, kiedy technologia jest bardzo rozwinięta i wszelkie informacje są przekazywane w czasie rzeczywistym.
Sposoby na zachowanie równowagi w kryzysie
Zachowanie równowagi psychicznej w trudnej sytuacji jest bardzo ważne. Dzięki temu można normalnie funkcjonować, podejmować racjonalne decyzje i pomagać innym. Przede wszystkim należy ograniczyć dostęp do informacji. Najlepiej czytać tylko rzetelne źródła, przekazujące zweryfikowane dane. Zwiększanie dostępu do informacji może powodować lęk, napady paniki czy zwiększać poziom stresu.
Kiedy pojawia się kryzys, należy spróbować zaakceptować sytuację. Początkowo jest to trudne, jednak z czasem staje się coraz łatwiejsze. Nowa sytuacja często wymaga wprowadzenia zmian w życiu, które są nieuniknione. W takim przypadku bardzo pomaga pozytywne myślenie. Po każdym kryzysie należy się podnieść i iść dalej. Myślenie o przeszłości i przyszłości nie jest dobrym pomysłem. Najlepiej skupić się na chwili obecnej. Pozytywne myślenie ma na celu naukę optymizmu, co owocuje w dłuższej perspektywie. Wiele osób widzi otaczającą rzeczywistość w czarnych barwach, nie zauważając żadnych pozytywnych aspektów. Aby to stopniowo zmienić, warto niepowodzenia lub trudności uważać za okres przejściowy, po którym nastąpi lepszy czas. Pozytywne myślenie często pomaga w poprawie samooceny i spojrzeniu na świat inaczej, z lepszym nastawieniem i mniejszym lękiem. W efekcie może wzrosnąć odporność na stres, a to wymiernie wpływa na samopoczucie szczególnie w niełatwych momentach życia.
W trudnych chwilach nie należy zapominać o sobie i bliskich. Podczas stresujących sytuacji pojawia się szereg objawów, takich jak bóle głowy, bezsenność, brak apetytu, które utrudniają codzienne życie. Jeśli nie potrafisz sobie pomóc, możesz skorzystać ze wsparcia, jakie znajdziesz w wielu miejscach, m.in. na stronie Fundacji Twarze Depresji, gdzie są prowadzone kampanie mające na celu pomóc osobom w trudnych sytuacjach, które nie potrafią poradzić sobie z akceptacją nowej sytuacji i emocjami, jakie się w nich kumulują.
Ważne jest, aby nie dokładać sobie stresu. Aby psychika funkcjonowała prawidłowo, należy zadbać o nią. Przydadzą się techniki relaksacyjne, medytacyjne, afirmacyjne. Dobrym sposobem jest wprowadzenie rutyny do swojego życia. Ważne, aby codzienne czynności mobilizowały do działania. Nie należy zapominać o aktywności fizycznej i małych przyjemnościach, takich jak hobby, nauka nowych rzeczy czy spotkania z bliskimi. Warto pamiętać, że trudne doświadczenia pozwalają wyciągnąć wnioski na przyszłość. Człowiek uczy się nowych reakcji i zachowań, dzięki czemu może inaczej doświadczyć danej sytuacji. Pamiętaj, że czas pozwala na poukładanie sobie wielu spraw w głowie, a także na spojrzenie na swoją sytuację z dystansem.
Gdzie można zgłosić się po pomoc?
W czasie kryzysu bardzo ważne jest wyrażanie swoich emocji. Najczęściej jest to moment, kiedy odczuwasz smutek, żal, poczucie beznadziei i braku perspektyw. Jeśli nie potrafisz sobie samodzielnie z nimi poradzić, nie wstydź się prosić o pomoc. Jednym ze sposobów jest skorzystanie z terapii grupowej, która pozwoli Ci się otworzyć i wyrazić emocje. Warto również skorzystać z pomocy psychologicznej, którą znajdziesz na stronie https://twarzedepresji.pl/pomocpsychologiczna/. Może to być jednorazowa pomoc lub terapia, która trwa kilka miesięcy i jest prowadzona co tydzień.
Jeśli jesteś obywatelem Ukrainy, który chciałby uzyskać pomoc, to możesz skorzystać ze stron, takich jak https://twarzedepresji.pl/ukraina/ czy https://www.gov.pl/web/zdrowie/pomoc-medyczna-dla-ukrainy. Znajdziesz na nich informacje, jak uzyskać wsparcie w tych ciężkich chwilach.
- D. Kubacka-Jasiecka, Interwencja kryzysowa. Pomoc w kryzysach psychologicznych, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010.
- E. Włodarczyk, I. Cytlak, Zderzenie losowe i sytuacja kryzysowa. Człowiek wobec krytycznych sytuacji życiowych. Z teorii i praktyki pracy socjalnej, „Psychologia i Praktyka” 2011, nr 165, s. 1–20.
- Ł. Gawęda, Kryzys psychiczny w nowoczesnym świecie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2021.
- W. Otwinowski, Kryzys i sytuacja kryzysowa, „Przegląd Naukowo-Metodyczny” 2010, nr 2, s.83–89.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Najchętniej czytane
