Komosa ryżowa – inkaskie złoto na Twoim talerzu!

Co to jest komosa ryżowa?

Komosa ryżowa, znana również pod nazwami quinoa lub ryż peruwiański, jest jedną z najbardziej wartościowych odżywczo roślin na świecie.

W Ameryce Południowej uprawiana jest od ponad pięciu tysięcy lat. W państwie Inków i Azteków czczona była jako błogosławiona matka zbóż. Inkaski władca każdego roku osobiście rozpoczynał siewy quinoa. Choć hiszpańscy konkwistadorzy zabronili rdzennej ludności uprawy komosy ryżowej na rzecz kukurydzy, to tradycja jej wysiewu i zbioru nie umarła.

W Europie quinoa dopiero zyskuje na popularności za sprawą wzrostu świadomości żywieniowej i zainteresowania produktami bio.Swoim wyglądem komosa nie przypomina tradycyjnych zbóż, dlatego nazywana jest pseudozbożem. Osiąga wysokość nawet do 2,5 metra i ma rozgałęzione pędy. Kwiatostany produkują nasiona o płaskim i owalnym kształcie, do 3 mm średnicy.

W zależności od regionu wzrostu i ekotypu wyróżnia się kilka odmian rośliny:

• komosa ryżowa czarna,

• komosa ryżowa czerwona,

• komosa ryżowa biała.

Obecnie jest ona traktowana jako superfood, czyli produkt o ponadprzeciętnych właściwościach odżywczych. Nie ma przy tym znaczenia, czy wybierzesz komosę ryżową trójkolorową, białą, czerwoną czy czarną, ponieważ zawartość składników odżywczych w każdym typie jest zbliżona.

Dlaczego warto jeść komosę ryżową?

W czasach kolonizacji Ameryki Południowej przez konkwistadorów komosa ryżowa nie była sprowadzana do Europy. Wszystko to przez gorzki smak nasion, będący efektem zawartości saponin w łupinie. Obecnie przed spożyciem ziarna namacza się przez kilka godzin w wodzie, dzięki czemu tracą gorycz.

Wartości odżywcze komosy ryżowej

Komosa ryżowa jest źródłem pełnowartościowego białka pochodzenia roślinnego (białka wegańskiego). Udział aminokwasów wynosi nawet 22% masy rośliny. W ziarnach nie brak nienasyconych kwasów tłuszczowych (linolenowego, linolowego i oleinowego). Komosa ryżowa dostarcza organizmowi również wartościowego błonnika.

Ryż peruwiański to bogate źródło witamin (z grupy B, C, E) oraz mikro- i makroelementów (wapnia, fosforu, magnezu, manganu, miedzi, cynku, potasu i żelaza). Stężenie substancji mineralnych jest w nim nawet trzykrotnie większe niż w tradycyjnych zbożach, takich jak pszenica czy żyto.

Poza substancjami odżywczymi ważnymi dla prawidłowego funkcjonowania organizmu w kosmosie ryżowej znajdują się: kwasy fenolowe, flawonoidy i saponiny.

Właściwości komosy ryżowej

Kosma ryżowa nie zawiera w swoim składzie glutenu. Dzięki temu może wzbogacać dietę osób chorujących na celiakię i borykających się z alergią na gluten. Ze względu na obecność pełnowartościowego białka jest dobrym uzupełnieniem diety wegan i wegetarian.

Dzięki polifenolom (kwasy fenolowe i flawonoidy) quinoa przyczynia się do redukcji stresu oksydacyjnego (niepełna zdolność organizmu do zwalczania wolnych rodników). W efekcie mniejsze jest ryzyko zachorowania m.in. na nowotwory, choroby sercowo-naczyniowe, miażdżycę, cukrzycę i choroby neurodegeneracyjne (takie jak choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, choroba Huntingtona). Jeśli więc nie wiesz, jak dbać o układ krwionośny czy nerwowy poprzez właściwie zbilansowaną dietę, regularnie spożywaj komosę ryżową.

Po quinoa sięgnąć powinny także:

• osoby z nietolerancją laktozy ze względu na zwiększone ryzyko niedoborów wapnia,

• diabetycy, ponieważ ma niski indeks glikemiczny (IG = 35) i dodatkowo obniża poziom glukozy we krwi,

• osoby z wysokim poziomem cholesterolu, ponieważ regularne spożywanie komosy ryżowej wpływa pozytywnie na profil lipidowy i obniżenie poziomu trójglicerydów.

Wyciągu z nasion, kiełków i liści komosy ryżowej hamuje proliferację komórek nowotworowych. Oznacza to, że włączenie quinoa do diety może powstrzymać lub spowolnić rozwój nowotworu.

Obecne w łupinie saponiny (odpowiedzialne za gorzki smak) działają antybakteryjnie i przeciwzapalnie. Wpływają także na proces trawienia – pobudzają lub hamują wchłanianie substancji odżywczych w jelicie cienkim.

Jak przyrządzać komosę ryżową?

Aby pozbawić ziarna komosy ryżowej goryczy, oczyść je z łupin i namaczaj przez kilka godzin przed gotowaniem. Biała, czerwona i czarna komosa ryżowa oferowana w sklepach ze zdrową żywnością nie ma już łupin, dlatego nie musisz się obawiać, że obróbka ziaren będzie nadmiernie czasochłonna.

Quinoa gotowana w wodzie tak jak makaron czy ryż ma delikatny i łagodny smak, co sprawia, że doskonale nadaje się jako dodatek do potraw. Ponadto z mąki z komosy ryżowej można wypiekać bezglutenowe pieczywo, przygotowywać makaron, płatki śniadaniowe oraz polentę. Za sprawą delikatnie słodkiego smaku quinoa jest również wykorzystywana do przygotowania deserów. Kiełki komosy ryżowej (bez gotowania) w surowej postaci możesz dodawać do zup i sałatek. Dzięki temu będą one bardziej wartościowe odżywczo.