Koper włoski - zastosowanie i składniki aktywne
Herbatka z kopru włoskiego wciąż bywa polecana na kolki czy poprawę laktacji, choć jej stosowania nie popierają towarzystwa zajmujące się żywieniem dzieci, kobiet w ciąży i karmiących piersią. Ma jednak także inne zastosowania. Z tego artykułu dowiesz się, jakie.
Koper włoski - składniki aktywne
Roślina ta należy do rodziny selerowatych. Owoce kopru włoskiego zawierają ok. 2-6% olejków eterycznych, a także flawonoidy i stigmasterol. Składają się z białka (ok. 20%), oleju tłustego (do 18%), cukrów (4-5%), kwasów fenolowych i tripertenów. Olejek z kopru włoskiego (inaczej olejek koprowy) zawiera przede wszystkim takie związki jak fenetol i fenchon. Bardzo ważne jest to, aby nie przekraczać zalecanych dawek - zbyt duże mogą powodować m.in. drgawki i przekrwienie narządów wewnętrznych. Nie powinno stosować się go bez porozumienia z lekarzem dłużej niż kilka tygodni.
Koper włoski - na co stosować?
Włoski koper w formie herbatki jest jednym z napojów polecanych w wielu sytuacjach. Jego picie często rekomendują babcie, ciocie czy znajome, dla których napar z kopru włoskiego to remedium na wiele dolegliwości. Na co działa koper włoski i czy rzeczywiście warto go stosować?
Herbatka z kopru włoskiego dla noworodka
O koprze włoskim zwłaszcza w formie herbatki koperkowej dużo słyszy się w kontekście problemów z układem pokarmowym. Głównie mowa o tym, że koper włoski działa na kolki, które występują u małych dzieci. Komitet Żywienia ESPGHAN, powołując się na panel Europejskich Agencji Medycznych, stwierdza, że zarówno olej z kopru włoskiego, jak i herbatki nie są zalecane dla dzieci poniżej 4. roku życia. Wynika to z obecności estragolu, który jest naturalnie występującym genotoksycznym kancerogenem. O ile spożywany sporadycznie przez dorosłych nie budzi niepokoju, o tyle brakuje wystarczających danych dotyczących bezpiecznego stosowania u najmłodszych.
Koper włoski na choroby układu oddechowego
Owoc kopru włoskiego ma działanie wykrztuśne. Wpływa rozkurczająco na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i stymuluje produkowanie wydzieliny - zwiększa jej objętość, a jednocześnie ją rozrzedza. To usprawnia jej wykrztuszanie i dlatego bywa wykorzystywany przy leczeniu przeziębienia. Ma także działanie przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybicze.
Koper włoski dla matki karmiącej
Owoce kopru włoskiego zaliczane są do surowców pobudzających laktację. Mowa tu zarówno o owocach, jak i o wytwarzanym z nich olejku. Stanowisko grupy ekspertów ujęte w standardach zaleceń żywieniowych dla kobiet w okresie laktacji jest takie, że nie ma wiarygodnych badań, które potwierdzałyby prolaktogenne działanie preparatów na bazie kopru włoskiego.Obecnie za dyskusyjny uznaje się wpływ poziomu prolaktyny na ilość mleka produkowanego przez kobietę.Natomiast jeśli chodzi o koper włoski w ciąży, to ESCOP (European Scientific Cooperative on Phytotherapy) przetwory wodne owocu kopru zalicza do kategorii A - zatem herbatkę z kopru włoskiego w ciąży w niewielkich ilościach można stosować np. przy problemach trawiennych. Warto dokładnie przeczytać etykietę na produkcie, ponieważ w przypadku mieszanek ziół mogą w nich znaleźć się również składniki, których lepiej unikać w ciąży. Natomiast sam olejek, podobnie jak aloes czy olejek anyżowy, znajduje się w kategorii D. Tych ziół nie można stosować w trakcie ciąży. Zawarty w olejku anetol w badaniach na szczurach wykazał znaczną aktywność poronną. Badaniami przeprowadzanymi na ciężarnych - z przyczyn etycznych - nie dysponujemy, stąd po prostu należy go profilaktycznie unikać.
Koper włoski na zaparcia
Koper włoski dla dzieci starszych i dorosłych może być środkiem na pobudzenie trawienia oraz perystaltyki jelit, a także sprawdza się w spastycznych zaparciach czy jako zioło na wzdęcia. Ma także działanie wiatropędne. Z tego względu bywa stosowany w przypadku dyskomfortu po spożyciu zbyt tłustych czy ciężkich potraw.
Koper włoski - zastosowanie w kuchni i kosmetyce
Oprócz kilkukrotnie wymienionej już herbatki włoski koper ma jeszcze więcej zastosowań. Tradycyjnie wykorzystywany jest do kiszenia ogórków. Z bulwy kopru włoskiego przyrządzisz pyszne zupy, zapiekanki czy sałatki. Nie jest to popularny produkt, więc łatwo można zaskoczyć gości, przygotowując danie z niego na kolację czy obiad. Koper włoski na skórę (w postaci olejku) może wspomagać jej leczenie ze względu na właściwości przeciwdrobnoustrojowe.
- E. Lamer-Zarawska, Fitoterapia i leki roślinne, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2013, s. 398, 456, 502.
- M. Fewtrell i wsp., Complementary Feeding: A Position Paper by the European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (ESPGHAN) Committee on Nutrition. „JPGN” 2017, t. 64, s.119-132.
- D. Szostak-Węgierek (red.), Żywienie w czasie ciąży i karmienia piersią, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2021, s. 55-56.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.