Medytacja dla dzieci – jakie ćwiczenia warto wykonywać?

Czy nie za wcześnie na medytację z dzieckiem?

Wydaje ci się, że medytacja to zbyt poważna praktyka dla małego dziecka? Nic bardziej mylnego! Być może to (dość powszechne) przekonanie wynika z tego, że kojarzy się ona z opartą na mantrach medytacją transcendentalną i nieruchomym siedzeniem w sztywnej pozycji lotosu. Tymczasem jest wiele różnych sposobów medytacji (nawet takie wykonywane w ruchu!).

Od razu należy zaznaczyć, że medytacja dziecka raczej nie będzie taka sama jak medytacja dorosłego. Aby techniki mindfulness dla dzieci okazały się skuteczne, muszą zostać dostosowane do ich potrzeb. Sesje zwykle są krótsze, dopasowane do czasu, w którym maluchy są w stanie skoncentrować uwagę. Bardzo dobrym pomysłem może być wykorzystanie wyobraźni, rysowania, kolorowania lub naturalnej aktywności fizycznej.

Jeśli się nad tym zastanowić, dzieci są wręcz stworzone do medytacji! Jako osoba dorosła z pewnością masz tendencję do rozpraszania się, wykonywania wielu czynności naraz lub gonitwy myśli. Tymczasem maluchy nie mają żadnego problemu z byciem „tu i teraz”, np. podczas pasjonującej zabawy, przyglądania się przyrodzie, a nawet wpatrywania się w niebo. Patrzą na świat z ogromną uważnością i ciekawością. Nie rozmyślają o przyszłości ani o przeszłości, są skoncentrowane na chwili obecnej. Nie zauważają upływu czasu i bardzo często doświadczają nieuchwytnego stanu „flow”, w którym aktualnie wykonywana czynność jest tak zajmująca, że cały otaczający świat na chwilę przestaje istnieć. Można więc powiedzieć, że większość dorosłych mogłaby się uczyć technik uważności od dzieci, które mają te zdolności naturalnie.

Medytacja dla dzieci – dlaczego warto?

Po co zaczynać naukę technik medytacyjnych w tak młodym wieku? Główną zaletą takiej decyzji jest kształtowanie dobrych nawyków. Z pewnością wiesz, o ile łatwiejsze jest kontynuowanie dobroczynnych praktyk wyuczonych w dzieciństwie od kształtowania zupełnie nowych postaw na dalszych etapach rozwoju. Dorosła osoba, która już od dzieciństwa umiała skupiać się na oddechu, praktykować uważność i wdzięczność, obserwować sygnały płynące z ciała czy tworzyć wizualizacje, będzie znacznie mniej narażona na przewlekły stres oraz choroby cywilizacyjne. Oprócz tego medytacja dla dzieci daje takie pozytywne skutki jak poprawa zdolności koncentracji uwagi, wyciszenie i relaks, zwiększenie samoświadomości, redukcja lęku i stresu, a także rozwój empatii i inteligencji emocjonalnej. Ta ostatnia bywa nawet bardziej przydatna niż słynne IQ, czyli inteligencja poznawcza.

Medytacja dla dzieci – ćwiczenia

Pierwszą i najbardziej podstawową techniką medytacji na stres, która może być stosowana nawet u małych dzieci, jest praktykowanie ciszy. Aby czynność ta nie okazała się zbyt nudna, warto zamienić ją w zabawę. Wystarczy urządzić zawody: „Kto będzie najciszej ze wszystkich?” lub „Wygrywa ten, kto ostatni się odezwie!”.

Kolejnym krokiem może być świadome oddychanie. Aby zastosować tę medytację, wszyscy uczestnicy zabawy powinni położyć się na plecach z rękoma przy tułowiu. Można również zamknąć oczy.

Teraz przeprowadź małych uczestników medytacji przez skanowanie ciała: „Poczuj, jak twoja głowa dotyka podłogi. A teraz poczuj plecy, ramiona, ręce…” itp. Po tym etapie można przejść do monitorowania oddechu. W tym momencie dzieci mogą zaobserwować, w którym miejscu najbardziej czują wdech oraz wydech (np. pod nosem lub w brzuchu). Jeśli maluchy mają problem ze skupieniem uwagi, możesz powtarzać na głos: „Wdech… wydech”.

Medytacja dla dzieci przed snem

Medytacja dla dzieci może być również doskonałym sposobem na wyciszenie się przed pójściem spać. Najlepiej wykonywać ją już w łóżku, by dzieci mogły od razu zasnąć.

Jedną z najbardziej polecanych technik medytacji dla początkujących jest skanowanie ciała, zaczerpnięte z programu MBSR (od ang. Mindfulness-Based Stress Reduction). Badania wykazały, że ten prosty sposób pomaga zredukować napięcie emocjonalne i osiągnąć spokój, niezbędny do jakościowego snu. Aby wykonać tę medytację, dziecko musi położyć się wygodnie. Następnie należy skierować uwagę na jedną ze stóp. Czy jest spięta? Jeśli tak, trzeba ją rozluźnić. Podobnie należy zrobić z każdą z pozostałych części ciała: drugą stopą, łydkami, kolanami, udami itd. Aby ułatwić dziecku zadanie, wydawaj mu polecenia łagodnym głosem lub skorzystaj z jednego z nagrań dostępnych w internecie.

Jeśli dziecko ma bogatą wyobraźnię, warto wykorzystać ją do uatrakcyjnienia medytacji. Jakich wyobrażeń możesz użyć? Oto kilka pomysłów:

• las – dziecko wyobraża sobie, że idzie leśną ścieżką, czuje miękki mech pod stopami, słucha szumu drzew i śpiewu ptaków, obserwuje rośliny i zwierzęta;

• światło – dziecko patrzy na słońce, które po kolei otula jasnym światłem każdą część jego ciała;

• latanie – maluch myśli o tym, że unosi się w powietrzu niczym ptak lub motyl. Jego ciało staje się lekkie i rozluźnione.

Innym ciekawym ćwiczeniem dla dzieci przed snem jest medytacja wdzięczności. Można ją wykonać na dwa sposoby. Pierwszy z nich wymaga wybrania obiektu, np. kołdry, pod którą leży dziecko. Zanim zaśnie, może pomyśleć o tym, jak to się stało, że przedmiot ten trafił do jego pokoju. Przede wszystkim został wyprodukowany – wdzięczność należy się więc założycielowi fabryki oraz pracownikom, którzy wytworzyli kołdrę. Następnie kołdra została przetransportowana do sklepu – na podziękowania zasługuje kierowca, który ją tam przewiózł. Wreszcie ktoś (np. babcia lub dziadek) ją kupił i podarował dziecku. Ta osoba także zasługuje na szczere „dziękuję!”.

Medytacja wdzięczności może polegać również na przypominaniu sobie wszystkich dobrych wydarzeń w ciągu dnia, za które można odczuwać wdzięczność. Ważne, by dziecko samo zastanowiło się, co je uszczęśliwiło. To mogą być duże wydarzenia, takie jak wyjazd na wakacje czy dobra ocena w szkole, ale także drobiazgi, np. smaczny obiad, ładna pogoda czy lśniący kasztan znaleziony podczas spaceru. Dostrzeganie pozytywnych stron życia wchodzi w nawyk i stanowi bardzo cenną umiejętnością również w dorosłym życiu.