Mindfulness dla dzieci – ćwiczenia i techniki

Mindfulness – co to właściwie jest?

Czy wiesz, czym jest mindfulness? Choć to bardzo modne słowo, jego znaczenie bywa nieco wypaczane. Tymczasem za tym obco brzmiącym określeniem kryje się po prostu uważność oraz zdolność do koncentrowania się na chwili obecnej, bez wybiegania myślami w przeszłość lub przyszłość. Równie ważne jest też akceptowanie spraw takimi, jakie są, przyglądanie się im bez osądzania. Dotyczy to nie tylko świata wewnętrznego, ale również tego, co dzieje się w sferze psychicznej.

Jak nietrudno się domyślić, praktyka mindfulness w dzisiejszych czasach bywa trudna. Z każdej strony dociera do ciebie mnóstwo bodźców, często przeżywasz lęk i niepewność, a na dodatek z biegiem lat uczysz się zajmować wieloma rzeczami jednocześnie, co nie sprzyja byciu „tu i teraz”.

Co ciekawe, to właśnie uważność jest dla człowieka naturalnym stanem. Wystarczy przyjrzeć się małym dzieciom, które podczas zabawy lub obserwowania zachwycających zjawisk przyrodniczych są na nich skoncentrowane w stu procentach. Ich myśli nie błądzą, dzieci nie zamartwiają się, ale po prostu całkowicie skupiają się na swoich aktualnych przeżyciach. Mają też w sobie naturalną ciekawość i zachwyt światem. Warto pielęgnować w nich te zdolności, by nie zatraciły ich z wiekiem.

Mindfulness dla dzieci – czym się charakteryzuje?

Jeśli medytacja i techniki mindfulness kojarzą ci się z nieruchomym siedzeniem w niezbyt wygodnej pozycji lotosu, z pewnością zastanawiasz się, czy nie jest to zbyt nudna czynność dla dzieci. Rzeczywiście, w takiej formie raczej nie spełniłaby swojej funkcji, a na dodatek prawdopodobnie tylko zniechęciłaby malucha do dalszego zgłębiania tej filozofii. W rzeczywistości jednak istnieje wiele różnych form medytacji i trenowania uważności, wśród których można znaleźć wiele idealnie odpowiadających na potrzeby dzieci i nastolatków. W przypadku energicznych dzieci warto zastosować metody opierające się na ruchu i wykorzystujące różne formy zabawy (przykłady na takie ćwiczenia znajdziesz w dalszej części artykułu). Działanie wyciszające i relaksujące wykazują zwłaszcza techniki przeplatające okresy pobudzenia i uspokojenia. Za praktykę mindfulness można uznać także kolorowanie, które w naturalny sposób pozwala skupić się na „tu i teraz”.

Mindfulness dla dzieci – korzyści

Pierwszą ogromną korzyścią z medytacji dla dzieci jest nauka całkowitego skupiania się na aktualnie wykonywanej czynności. Jako osoba dorosła z pewnością wiesz, jak trudno jest czasami nie myśleć o kilku sprawach jednocześnie lub unikać bodźców rozpraszających podczas pracy, wykonywania obowiązków domowych, a nawet czasu spędzanego z bliskimi. Niestety modny do niedawna „multitasking” nie jest dla ciebie korzystny ani efektywny: sprawia, że wykonujesz zadania poniżej swoich możliwości, zajmują ci one znacznie więcej czasu, a na dodatek sprawiają ci mniej przyjemności.

Zdolność koncentrowania całej uwagi na jednej rzeczy niewątpliwie przydaje się dzieciom, choćby podczas nauki czy odrabiania zadań domowych. Jest także sprzymierzeńcem zdrowych, jakościowych relacji z innymi oraz pozwala efektywniej wypoczywać.

Oprócz tego praktyka mindfulness i ćwiczenia oddechowe dla dzieci rozwijają inteligencję emocjonalną oraz zdolność do empatii. Dzięki uważności maluchy i młodzież wiedzą, jak się wyciszyć, lepiej dogadują się z innymi i jednocześnie są w kontakcie z własnymi emocjami, co niewątpliwie sprzyja zachowaniu zdrowia psychicznego.

Mindfulness – ćwiczenia dla dzieci

Stopy przyklejone do podłogi

Do tego ćwiczenia można wykorzystać nagranie z muzyką lub bębenek.

Wszyscy uczestnicy stają na podłodze, rozsuwając stopy i udają, że są one przyklejone do podłoża. Na początku należy delikatnie poruszać kolanami, bez odrywania nóg od podłogi. Kiedy muzyka staje się głośniejsza, wszyscy ruszają się coraz obszerniej i „tańczą”, wciąż udając, że nie mogą poruszać stopami. Bębnienie powinno być na zmianę szybsze i wolniejsze, głośniejsze i cichsze. Na koniec instrument stopniowo milknie i wszyscy się zatrzymują. Po krótkiej przerwie można powtórzyć całą sekwencję.

Ćwiczenie to pozwala wyzwolić energię i jednocześnie skupić się na aktualnych doznaniach.

Uważne jedzenie

Ćwiczenie należy rozpocząć krótką medytacją wdzięczności. Każdy bierze do ręki owoc i jeszcze przed jego konsumpcją dziękuje wszystkim i wszystkiemu, co sprawiło, że jedzenie trafiło na jego stół. Przykładowo: „Dziękujemy rolnikom, którzy wyhodowali tę truskawkę. Dziękujemy słońcu, deszczowi i glebie, dzięki którym mogła ona urosnąć. Dziękujemy pracownikom, którzy zebrali owoce i zapakowali je, by mogły trafić do sklepu. Dziękujemy kierowcy, który je do niego dostarczył”.

Teraz można delikatnie ugryźć owoc. Ale zamiast od razu zjeść odgryziony kawałek, należy potrzymać go przez chwilę w ustach i obserwować, jakie to uczucie. Następnie można przejść do niespiesznego żucia i przełknięcia. Każdy etap powinien być wykonywany powoli, z uważnością na pojawiające się na nim odczucia.

Po tym ćwiczeniu możesz porozmawiać z dziećmi o tym, czego doświadczyły. Czy takie jedzenie znacznie różni się od tego na co dzień? Czy teraz inaczej myślą o truskawkach? Czy bardziej je doceniają?

Życie jest dobre

Wszyscy uczestnicy zabawy po kolei mówią o tym, co ich trapi lub złości, jednak na końcu zawsze dodają: „…ale życie jest dobre”. Na przykład: „Stłukłam dzisiaj szklankę, ale życie jest dobre”, „Dostałem trójkę z matematyki, ale życie jest dobre”, „Rozzłościła mnie dzisiaj koleżanka z przedszkola, ale życie jest dobre”.

Należy tak pokierować zabawą, by toczyła się coraz szybciej. Można do tego wykorzystać np. piłkę, którą kolejne osoby będą sobie przekazywały w coraz bardziej dynamicznym tempie.

Ćwiczenie to uczy postrzegać świat w lepszym świetle i przeformułowywać swoje krytyczne, negatywne myśli.