Brak składników mineralnych – do czego może prowadzić?

Objawy niedoborów minerałów

Niedobór minerałów skutkuje pojawieniem się szeregu symptomów, a w dalszej kolejności przyczynia się do rozwoju wielu chorób cywilizacyjnych. Z tego artykułu dowiesz się, jakie objawy mogą pojawić się w przypadku braku najważniejszych związków mineralnych i do czego może doprowadzić ich deficyt.

Niedobór magnezu – w jaki sposób się objawia?

Magnez jest jednym z najważniejszych składników mineralnych w naszym organizmie. Odgrywa on istotną rolę w funkcjonowaniu układu krwionośnego, nerwowego, a także mięśni. W efekcie jego niedobór może skutkować wystąpieniem wielu różnych komplikacji zdrowotnych. Nic więc dziwnego, że zagadnienie „brak magnezu – objawy” jest bardzo często poruszane.

Najczęstszymi symptomami wynikającymi z deficytu tego składnika są: przewlekłe zmęczenie, osłabienie, skurcze mięśni, mrowienie kończyn. Pogłębiający się niedobór magnezu może prowadzić również do osłabienia odporności, bezsenności, a nawet do zaburzeń pracy serca i zwapnienia naczyń krwionośnych, co w konsekwencji zwiększa ryzyko miażdżycy. W przypadku głębokiego deficytu magnezu może dojść też do upośledzenia działania ośrodkowego układu nerwowego (OUN), co może dawać objawy w postaci drażliwości, niepokoju, oczopląsu, a nawet psychozy.

Warto też wspomnieć, że brak magnezu jest niebezpiecznym zjawiskiem podczas ciąży, ponieważ może skutkować pojawieniem się stanu przedrzucawkowego i może być przyczyną przedwczesnego porodu.

Dodatkowo szereg przeprowadzonych badań naukowych pokazał, że u osób charakteryzujących się niskim stężeniem magnezu w organizmie występuje większe ryzyko rozwoju wielu chorób cywilizacyjnych. Mowa tu przede wszystkim o nadciśnieniu tętniczym, cukrzycy typu 2., insulinooporności i osteoporozie.

Zgodnie z zaleceniami, osoby dorosłe powinny spożywać codziennie 310–420 mg magnezu. Dane literaturowe dowodzą, że nawet blisko połowa mieszkańców krajów rozwiniętych nie spożywa wystarczających ilości tego składnika.

Deficyt wapnia – najczęstsze objawy

Szacuje się, że 50% Polaków może zmagać się z deficytem wapnia. Stąd niedobory wapnia są zjawiskiem powszechnym. Brak tego składnika może dawać objawy podobne do tych, które wynikają z deficytu magnezu. Są to: drętwienie i mrowienie kończyn (głównie palców), skurcze mięśni, zaburzenia rytmu pracy, bezsenność. U osób zmagających się z niedoborem wapnia obserwuje się również: osłabienie apetytu, bóle mięśni i stawów, pogorszenie się pamięci, zawroty głowy. Jednakże objawy i skutki braku wapnia są o wiele szersze. Deficyt wapnia skutkuje zmniejszeniem gęstości mineralnej kości i jest przyczyną krzywicy i osteoporozy. Podobny efekt może spowodować niedobór fosforu.

U małych dzieci zbyt niski poziom wapnia może objawiać się: płaczliwością, zbyt dużą potliwością, wczesnym pojawieniem się próchnicy, a także opóźnionym ząbkowaniem.

Niedobór wapnia może powodować też pogorszenie się cery. U osób zmagających się z brakiem wapnia paznokcie i włosy stają się bardziej łamliwe, a na skórze pojawiają się zmiany wypryskowe. Dodatkowo deficyt wapnia może przyspieszać łysienie. Niekorzystny wpływ na urodę wywołuje też niedobór siarki.

Dzienne zapotrzebowanie na wapń dla osoby dorosłej wynosi 1000–1200 mg. Najważniejszymi źródłami wapnia w diecie człowieka są: produkty mleczne, zielone warzywa (np. jarmuż), nasiona roślin strączkowych, wody mineralne, sardynki (zjadane razem z ośćmi).

Skutki braku żelaza

Deficyt żelaza to jeden z najczęstszych niedoborów składników mineralnych. Na skutek braku żelaza u ok. 10–40% osób dochodzi do pojawienia się anemii, czyli niedokrwistości. Szacuje się, że na anemię cierpi ok. 25% ludzi na całym świecie.

Główne objawy niedoboru żelaza to: bóle i zawroty głowy, zaburzenia koncentracji, problemy z pamięcią, przewlekłe zmęczenie, zwiększona drażliwość, dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Osoby z anemią skarżą się również bardzo często na pojawianie się mroczków przed oczami, zaburzenia snu i uczucie zimna, które jest związane z upośledzeniem regulacji temperatury ciała. Osoby z deficytem żelaza szybciej się męczą i charakteryzują się mniejszą wydolnością fizyczną. Ponadto w przebiegu niedoboru żelaza obserwuje się również zwiększoną łamliwość paznokci, nasilone wypadanie włosów, bladość skóry, a także rany w kącikach ust.

O odpowiednie spożycie żelaza powinny szczególnie zadbać kobiety ciężarne. A to dlatego, że niedobór tego składnika w trakcie ciąży może mieć bardzo poważne konsekwencje i może skutkować występowaniem przedwczesnego porodu i niską masą urodzeniową. W skrajnych przypadkach brak żelaza może być przyczyną śmierci matki lub noworodka.

Aby zapewnić odpowiednią podaż żelaza, osoby dorosłe powinny spożywać je w ilości 10–18 mg/dzień.

Brak jodu – do czego może prowadzić?

Jod spełnia bardzo ważne funkcje w organizmie człowieka, głównie za sprawą tego, że to od niego zależy prawidłowe funkcjonowanie tarczycy – jednego z najważniejszych narządów.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że zbyt małe ilości jodu przyjmuje nawet 1/3 populacji na świecie. Przewlekły brak jodu w organizmie skutkuje powstaniem wola i rozwojem niedoczynności tarczycy. Wśród najczęstszych objawów tej choroby należy wymienić przede wszystkim: uczucie ciągłego zimna, zwiększoną senność, pogorszenie się pamięci, bradykardię, czyli spowolnienie czynności serca. W przypadku niedoczynności tarczycy bardzo często obserwuje się też: zaburzenia miesiączkowania, obniżoną płodność, zaparcia, suchą i łuszczącą się skórę. Osoby zmagające się z tą chorobą mają również predyspozycje do rozwoju nadwagi i otyłości. Dane literaturowe wskazują, że osoby ze zbyt niskim stężeniem jodu w organizmie są również bardziej narażone na wystąpienie raka tarczycy, prostaty, piersi i jajników.

W przypadku kobiet ciężarnych zaleca się suplementację jodu, ponieważ brak tego składnika podczas ciąży zagraża zdrowiu i życiu potomstwa. Może być on przyczyną przedwczesnego porodu, a także zwiększa ryzyko martwego urodzenia. U noworodków, których matki nie spożywały odpowiednich ilości jodu, obserwuje się występowanie wad wrodzonych (np. głuchoty), a także ciężkiego upośledzenia umysłowego (kretynizm).

Według najnowszych wytycznych, osoby dorosłe powinny spożywać 150 µg jodu dziennie.

Objawy wskazujące na niedobór selenu

Selen to jeden z kluczowych składników w diecie człowieka. Niestety wciąż niewiele się o nim mówi. A problem niedoboru selenu jest powszechny – może na niego cierpieć nawet miliard ludzi na świecie. Na podstawie wykonanych badań naukowcy wykazali, że Polacy nie spożywają na co dzień zalecanych ilości selenu.

Wśród skutków deficytu selenu wymienia się chorobę o nazwie Kashin-Beck. Jest to schorzenie związane z układem kostno-stawowym, które może objawiać się deformacją stawów i zaburzeniami wzrostu prowadzącymi nawet do karłowatości.

Przypuszcza się też, że niedobór wspomnianego składnika może skutkować pojawieniem się choroby Keshan, która objawia się zaburzeniami pracy serca i powiększeniem serca, które mogą prowadzić do niewydolności tego organu.

Ze względu na fakt, że selen jest niezbędny dla zapewnienia prawidłowej pracy tarczycy, jego przewlekły brak w organizmie może skutkować wystąpieniem niedoczynności tarczycy.

Warto też wspomnieć, że osoby ze zbyt niskim poziomem selenu są bardziej narażone na rozwój raka wątroby, płuc i prostaty. Niedobór selenu zwiększa również podatność na infekcje wirusowe i może obniżać jakość nasienia.

Podobnie jak w przypadku niedoboru innych składników mineralnych, w tym głównie żelaza i jodu, brak selenu w organizmie kobiet ciężarnych może być bardzo niebezpieczny dla zdrowia potomstwa. U dzieci matek, które nie zadbały o odpowiednią podaż selenu, mogą pojawić się wady cewy nerwowej i bezmózgowie. Deficyt selenu jest również związany z wyższym ryzykiem poronienia.

Zalecana dzienna ilość selenu do spożycia dla osób dorosłych to 55 µg.

Podsumowanie

Poważnym problemem dla naszego zdrowia, z którego wciąż niewiele osób zdaje sobie sprawę, jest brak minerałów w organizmie. Objawy, jakie mogą wystąpić na skutek deficytu najważniejszych składników mineralnych, istotnie wpływają na jakość naszego życia. Dlatego tak ważne jest, aby stosować zbilansowaną dietę, dostarczającą wszystkich związków odżywczych, a w przypadku pojawienia się niepokojących objawów – udać się do lekarza.