Czym jest niepokój? Kiedy staje się problemem i jak można go pokonać?

Czym jest niepokój?

Niepokój jest stanem emocjonalnym podobnym do lęku, ale mniej specyficznym od niego, co nie znaczy, że mniej uciążliwym. To przeciwieństwo spokoju – chwil wolnych od stresu, w których czujesz, że wszystko jest „na właściwym miejscu”. Niepokój jest brakiem pewności, poczucia bezpieczeństwa. Może pojawiać się zarówno w trudnych sytuacjach, jak i bez wyraźnej przyczyny. Od lęku odróżnia go brak typowych wegetatywnych objawów, takich jak przyspieszony oddech, drżenie rąk, intensywne pocenie się czy nudności. Przewlekły niepokój jest jednak przyczyną napięcia, które może skutkować bólami głowy albo mięśni. Niepokój ma rozmaite odcienie. Podobnie jak lęk, bywa adekwatnym do rzeczywistości sygnałem do mobilizacji w obliczu potencjalnego zagrożenia. To uczucie skłaniające do rozwiązania problemów, które mogą naruszyć Twój dobrostan. Dzięki temu, że odczuwasz niepokój, przeprowadzasz dziecko przez ulicę czy zabezpieczasz mieszkanie przed dłuższym wyjazdem. Niepokój może też Cię wzbogacać – kiedy wytrąca Cię ze sfery komfortu i każe zbadać nurtujące Cię zagadnienia albo przemyśleć ważne kwestie dotyczące Twojego życia. Z niepokoju często rodzą się nawet dzieła sztuki!Jeśli niepokój towarzyszy Ci nieustannie, może być sygnałem nieprzepracowanych problemów wymagających praktycznych rozwiązań (np. zmiany pracy na bardziej adekwatną do Twoich zainteresowań). Zdarza się jednak, że ciągły niepokój to symptom problemów psychicznych, głównie – nerwicowych. Jeśli niepokój stanowi u Ciebie dominujący objaw i utrzymuje się ponad pół roku, prawdopodobnie cierpisz na zespół lęku uogólnionego, potocznie nazywanego nerwicą lękową. Chroniczny niepokój obniża komfort życia, przez co sam może stać się przyczyną zaburzeń, np. depresji.

Jakie są objawy nadmiernego niepokoju?

Jak widzisz, niepokój nie zawsze bywa zły, nawet jeśli jest uciążliwy. Czasem staje się motywacją do działania i rozwiązywania ważnych problemów. Po czym poznać, że niepokój wymknął się spod kontroli i stał się stanem patologicznym, który wymaga interwencji?Nadmierny niepokój to taki, który:

• trwa permanentnie, często dając objawy somatyczne

• utrudnia normalne, codzienne funkcjonowanie,

• odbiera radość, energię do życia, nie pozwala się zrelaksować,

• jest przyczyną natrętnych myśli, kompulsywnych czynności,

• wywołuje poczucie przytłoczenia, bezradności, zamiast mobilizować do działania,

• obniża zdolności poznawcze – koncentrację, zdolność uczenia się itd.,

• powoduje zaburzenia snu – nadmierną senność w dzień, problemy z zasypianiem.

Jeśli dotyczą Cię powyższe objawy, nie ignoruj ich! Nim jednak podejmiesz działania, które pomogą Ci zwalczyć wewnętrzny niepokój, ustal jego przyczynę.

Skąd się bierze chorobliwy niepokój?

Niektóre osoby mają wrodzoną tendencję do niepokojenia się. Wynika ona z uwarunkowań genetycznych, wrażliwości układu nerwowego, cech temperamentu. Jeśli jesteś osobą z natury podatną na niepokój, nie oznacza to, że musisz go stale doświadczać. Możesz jednak gorzej radzić sobie w stresujących sytuacjach. Tendencja do patologicznego niepokoju może wiązać się z tym, jak zostałeś wychowany. Jeśli Twoi rodzice sami zmagali się z ciągłym lękiem, prawdopodobnie nie miałeś okazji nauczyć się sobie z nim radzić. Skłonność do uogólnionego niepokoju mogą też wywołać traumatyczne doświadczenia, np. wypadek drogowy czy lata spędzone w rodzinie z problemem alkoholowym. Chorobliwy niepokój towarzyszy wszystkim zaburzeniom lękowym – fobiom, zaburzeniom obsesyjno-kompulsywnym, zespołowi stresu pourazowego. Może też występować w przebiegu depresji, choroby afektywnej dwubiegunowej, schizofrenii.

Jak zwalczyć wewnętrzny niepokój?

W odkryciu przyczyny stałego, silnego niepokoju może pomóc Ci psycholog lub psychoterapeuta. Jeśli jesteś osobą o wysokiej wrażliwości, musisz nauczyć się, jak radzić sobie ze stresem. Przede wszystkim zastanów się, jakie aktywności sprawiają Ci radość i pozwalają na chwilę zapomnieć o całym świecie. Kiedy zaczyna Cię dręczyć niepokój, sięgaj po dobrą książkę albo spotkaj się z przyjaciółmi. Poznajmetody relaksacyjne (np.trening autogenny Schultza) i w chwili stresu korzystaj z tych, które najlepiej koją Twoje nerwy. Odżywiaj się zdrowo, dbaj o higienę snu i zapewnij sobie codzienną dawkę ruchu. Jeśli Twój niepokój jest wynikiem złych doświadczeń lub problemów ze zdrowiem psychicznym, skorzystaj z regularnej psychoterapii. Jej charakter zależy od przyczyn dręczącego Cię lęku. Zwykle skuteczna okazuje się terapia w nurcie poznawczo-behawioralnym, choć niekiedy warto przepracować wewnętrzne konflikty czy deficyty metodami terapii psychodynamicznej. W przypadku skrajnie nasilonego niepokoju specjalista prawdopodobnie zaproponuje Ci okresowe leczenie farmakologiczne z wykorzystaniem preparatów przeciwlękowych lub przeciwdepresyjnych.