Na czym polega różnica między probiotykiem a prebiotykiem?
Stosowanie probiotyków jest obowiązkowe w przebiegu antybiotykoterapii, atopowego zapalenia skóry czy chorób zapalnych jelit. Prebiotyki są natomiast pożywką dla dobrych bakterii, które w dużej ilości znajdują się w ludzkim organizmie. Jak odróżnić probiotyk od prebiotyku i kiedy powinno się je stosować?
Czym jest probiotyk?
Probiotykami nazywane są dobre bakterie. Najbardziej popularne są pałeczki kwasu mlekowego, czyli bakterie Lactobacillus oraz Bifidobacterium. Znajdują się one w jelitach, w jamie ustnej, a także na powierzchni skóry. U kobiet tworzą również florę bakteryjną pochwy. W odpowiednich ilościach korzystnie działają na zdrowie. Ich głównym zadaniem jest utrzymywanie prawidłowej ilości „dobrych” bakterii i zapobieganie namnażaniu się tych „złych”, które mogą wywoływać szereg chorób, takich jak zapalenie jelit, alergie skórne czy zaburzenia koncentracji, pamięci i procesów myślowych.
Czym jest prebiotyk?
Prebiotyki to substancje, które są składnikiem pożywienia, a ich zadaniem jest zwiększenie ilości dobrych bakterii jelitowych. W swoim składzie zawierają oligosacharydy i polisacharydy. Najpopularniejszymi prebiotykami są: inulina, laktuloza, fruktooligosacharydy, celuloza oraz pektyny. Dostarczane są one do organizmu podczas jedzenia. Ich celem jest zmniejszenie stanów zapalnych w organizmie, poprawa odporności i zwiększenie wchłaniania ważnych dla zdrowia witamin i minerałów.
Jaka jest różnica pomiędzy probiotykiem a prebiotykiem?
Prebiotyki są składnikami diety. Są one potrzebne dla działania probiotyków i namnażania się dobrych dla organizmu bakterii. Probiotyki są żywymi bakteriami, które bytują w szczególności w przewodzie pokarmowym. Probiotyki można stosować w postaci suplementów diety. Występują one również w produktach naturalnych, takich jak: jogurty, mleko, kefir, maślanka. Bakterie mlekowe znajdują się również w coraz popularniejszych kiszonkach. Prebiotyki można przyjmować, spożywając określone pokarmy, w szczególności: zioła, otręby pszenne, płatki owsiane, niektóre warzywa, głównie czosnek, cebulę, cykorię czy pora. Pożądane pektyny i inulinę można znaleźć w wielu warzywach, zwłaszcza w bulwach i korzeniach, jabłkach, bananach, skórkach owoców cytrusowych, porzeczkach.
Probiotyk i prebiotyk różnią się od siebie także zaleceniami odnośnie do stosowania. Po prebiotyki należy sięgać, kiedy pojawiają się biegunki, a także po zakończonej antybiotykoterapii. Probiotyki pozytywnie wpływają na stan jelit. Można je stosować nie tylko w trakcie antybiotykoterapii, ale również w:
depresji,
reumatoidalnym zapaleniu stawów,
chorobie Leśniowskiego-Crohna,
nieswoistym zapaleniu jelit,
problemach trawiennych,
zaburzeniach wchłaniania niektórych substancji,
problemach skórnych (trądziku, łuszczycy, egzemie),
infekcjach intymnych.
Probiotyki można stosować profilaktycznie przez dłuższy czas.
Kiedy należy stosować probiotyki, a kiedy prebiotyki?
Probiotyki w szczególności są zalecane osobom, które przechodzą antybiotykoterapię, a także podczas zatruć pokarmowych, gdy flora bakteryjna jest naruszona. Zanim jednak sięgniesz po probiotyki w tym drugim przypadku, skonsultuj się z lekarzem, aby ustalić przyczynę naruszenia flory jelitowej. Probiotyki mają za zadanie chronić jelita, poprawiać ich pracę i podnosić odporność organizmu.
Odbudowanie flory bakteryjnej jest ważne dla całego organizmu. Kiedy jest ona zachwiana przez stosowane leki, stres czy nieodpowiednią dietę, organizm jest bardziej podatny na wiele chorób. Stosowanie probiotyków jest ważne w leczeniu Helicobacter pyroli, czyli bakterii, która atakuje błonę śluzową żołądka, a nieleczona może prowadzić do rozwoju wrzodów i stanów zapalnych.
Prebiotyki warto stosować wraz z probiotykami. Dzięki temu skuteczniej pomogą odbudować uszkodzoną florę jelitową. Są one również ważne u osób, których dieta jest niezdrowa, mało zbilansowana i zawiera przetworzoną żywność. Można je dodawać w formie sproszkowanej, kapsułek czy tabletek lub wprowadzić na stałe do swojego codziennego jadłospisu.
Jak stosować probiotyki i prebiotyki?
Podczas antybiotykoterapii warto zadbać o wsparcie dla jelit. Brak jakichkolwiek działań może spowodować dolegliwości ze strony układu pokarmowego, wysypkę czy problemy skórne. Probiotyki spożywaj z zachowaniem przynajmniej 2-godzinnej przerwy od antybiotyku. Kurację kontynuuj jeszcze przez tydzień po zakończeniu leczenia. Probiotyków nie powinno się przyjmować na czczo. Dobrym rozwiązaniem jest zjedzenie posiłku zawierającego zdrowe tłuszcze przed zażyciem probiotyku. Tabletki i kapsułki popijaj niegazowaną wodą, unikaj kawy, mocnej herbaty i soków owocowych.
Prebiotyki w postaci jogurtów czy kwaśnego mleka również nie powinny być przyjmowane z antybiotykiem, ponieważ mogą osłabić jego działanie. Warto zachować kilkugodzinny odstęp. Często pełne odbudowanie flory jelitowej trwa kilka tygodni, podczas których należy zadbać o właściwy tryb życia, unikanie używek oraz stresu, które mogą pogarszać stan układu pokarmowego. Stosowanie probiotyków i prebiotyków w przebiegu chorób, takich jak atopowe zapalenie skóry, reumatoidalne zapalenie stawów czy zespół jelita drażliwego, warto uzgodnić z lekarzem.
- H. Szajewska i in., Microbiological and genetic analysis of probiotic products licensed for medicinal purposes, „Medical Science Monitor”, 2004, 10(9), s. 346-350.
- J. Suliburska, I.Węgielska, Wpływ leków na mikroflorę jelitową, „Forum Zaburzeń Metabolicznych” 2016, 7(1), s. 1–7.
- P. Gajewski, A. Szczeklik, Interna Szczeklika, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2020.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.