Superfoods – czym jest i jaki ma wpływ na zdrowie?

Superfoods – czym jest?

Przeglądając różne strony internetowe, oglądając filmy na temat zdrowego żywienia, czy też odwiedzając sklepy on-line, bardzo często można spotkać się z produktami określanymi mianem superfoods. Mimo że słowo to pojawia się coraz częściej w przestrzeni publicznej, to nie każdy wie, co ono tak właściwie oznacza. Termin „superfoods” bezpośrednio można przetłumaczyć jako „superżywność”. Jest to kategoria produktów spożywczych, które posiadają wyjątkowe właściwości prozdrowotne i charakteryzują się wysoką wartością odżywczą. Niestety określenie „superfoods” coraz częściej jest wykorzystywane w celach marketingowych, aby zwiększyć sprzedaż ściśle określonych produktów, a niekoniecznie pokrywa się to z ich potencjałem zdrowotnym. Z tego artykułu dowiesz się, które produkty wpisują się w definicję „superfoods” i w jaki sposób mogą wpływać na Twoje zdrowie. Wszystkie omówione tu właściwości znajdują potwierdzenie w wielu badaniach naukowych.

Super foods – lista światowa

Wielu osobom żywność typu superfoods kojarzy się z egzotycznymi, niespotykanymi na co dzień produktami. I ma to pewien związek ze wspomnianymi powyżej działaniami marketingowymi. Wynika to z tego, że łatwiej jest sprzedać produkt, o którym nikt z nas nie słyszał, i którego nikt z nas nie widział. Takie produkty o tajemniczo brzmiącej nazwie działają na wyobraźnię. W dalszej części artykułu scharakteryzowaliśmy wybrane produkty z kategorii super foods, które naturalnie nie występują w naszym kraju.

Jagody goji

W ostatnich latach szczególnie dużym zainteresowaniem cieszą się jagody goji. Są to elipsoidalne, pomarańczowo-czerwone jagody pozyskiwane z dwóch gatunków roślin – z kolcowoja pospolitego (Lycium barbarum L.) i kolcowoja chińskiego (Lycium chinense). Pochodzą one z Azji, głównie z środkowo-północnego regionu. Na skalę przemysłową kolocowój uprawiany jest również w Japonii, Korei i na Tajwanie. Jagoda goji charakteryzuje się wysokim potencjałem przeciwutleniającym, co oznacza, że zawarte w niej związki mają zdolność do neutralizowania szkodliwej aktywności wolnych rodników. To właśnie nadmiar wolnych rodników w ludzkim organizmie prowadzi do rozwoju wielu chorób cywilizacyjnych, w tym nowotworów. Owoce te zawierają w swoim składzie wysokie ilości zeaksantyny – związku z grupy karotenoidów, któremu przypisuje się korzystny wpływ na zdrowie oczu. Ponadto w jagodach goji znajduje się kompleks polisacharydowy, składający się z wielocukrów, aminokwasów i kwasu galakturonowego. Badania naukowe przeprowadzone na zwierzętach pokazały, że spożywanie jagód goji może przyczyniać się do obniżenia stężenia glukozy i cholesterolu we krwi. Ponadto owocom tym przypisuje się działanie przeciwzapalne i immunostymulujące, czyli wspomagające pracę układu odpornościowego.

Camu camu

Camu camu to nazwa handlowa stosowana dla owoców należących do tropikalnej rośliny o nazwie Myciaria dubia. Owoce te są dostępne w sprzedaży w formie suszonej. Swoją popularność zyskały dzięki bardzo wysokiej zawartości witaminy C. Poziom kwasu askorbinowego w camu camu wynosi aż 2200-4800 mg/100 g. Oznacza to, że owoce te są jednymi z najbogatszych w witaminę C. Dodatkowo camu camu mają w swoim składzie duże ilości związków polifenolowych o wysokiej aktywności antyoksydacyjnej. Mowa tu o składnikach takich, jak: katechiny, kwercetyna, rutyna, naringenina, antocyjany (cyjanidyno-3-O-glukozyd). Dotychczas nie przeprowadzono badań z udziałem ludzi, które pozwoliłyby jednoznacznie określić właściwości zdrowotne camu camu.

Spirulina i chlorella

Pisząc o superfoods, nie sposób nie wspomnieć o spirulinie i chlorelli. Są to jadalne, niebiesko-zielone algi, które zawierają wysokie ilości białka. Białko to jest źródłem aminokwasów egzogennych, w tym takich jak: leucyna, tyrozyna, lizyna, metionina, fenyloalanina. Zarówno spirulina, jak i chlorella dostarczają też dużo karotenoidów, a w szczególności zeaksantyny i luteiny, a zatem wpływają pozytywnie na wzrok. Dodatkowo spirulina cechuje się obecnością fikocyjaniny, czyli związku o silnych właściwościach przeciwutleniających. Aktualny stan wiedzy wskazuje na to, że spożywanie spiruliny i chlorelli wiąże się z wieloma korzyściami zdrowotnymi, w tym:

• wspomaganiem odchudzania,

• obniżaniem poziomu cholesterolu we krwi,

• redukcją ciśnienia tętniczego,

• poprawą funkcjonowania wątroby,

• wzmacnianiem działania układu odpornościowego.

Kakao

Niejedna lista super foods zawiera również surowe kakao. I jest to jak najbardziej uzasadnione. Kakao to bardzo dobre źródło błonnika pokarmowego i składników mineralnych, w tym głównie żelaza, magnezu, potasu. Właściwości prozdrowotne kakao wynikają jednak przede wszystkim z obecności polifenoli, takich jak: kwercetyna, katechina, epikatechina, procyjanidyny, kwas kawowy, kwas chlorogenowy i kwas ferulowy. Aktualny stan wiedzy jednoznacznie pokazuje, że kakao wpływa korzystnie na układ krążenia. Naukowcy odnotowali, że spożywanie kakao może przyczyniać się do obniżenia stężenia „złego” cholesterolu LDL i cholesterolu całkowitego. Dodatkowo kakao ma działanie hipotensyjne, czyli obniżające ciśnienie krwi, i może uchronić przed rozwojem choroby wieńcowej, udarów mózgu i niewydolności serca.

Orzechy pecan

W sprzedaży dostępnych jest wiele różnych rodzajów orzechów. Wśród nich warto wymienić orzechy pecan. Wynika to z tego, że posiadają one dobrze udokumentowane właściwości zdrowotne. Na podstawie przeprowadzonych badań naukowcy dowiedli, że orzechy pekan mogą łagodzić insulinooporność i poprawiać profil lipidowy krwi poprzez obniżenie stężenia cholesterolu frakcji LDL.

Lucuma

Lucuma (Pouteria lucuma) to roślina pochodząca z Ameryki Południowej, która rośnie m.in. w Peru, Chile, Kolumbii i Ekwadorze. Jest wykorzystywana w przemyśle spożywczym jako dodatek aromatyzujący do lodów. Charakteryzuje się słodkim smakiem, dlatego jest stosowana jako zamiennik cukru stołowego. Na dzień dzisiejszy nie przeprowadzono badań z udziałem ludzi, w których sprawdzano by właściwości zdrowotne lucumy. Warto jednak wspomnieć o eksperymencie in vitro, który pokazał, że związki obecne w lucumie mają zdolność hamowania aktywności alfa-glukozydazy i enzymu konwertującego angiotensynę. Oznacza to, że lucuma ma potencjalne właściwości obniżające ciśnienie tętnicze i hamujące wzrost stężenia glukozy we krwi.

Karczoch

Karczoch to zapomniane w wielu krajach na świecie warzywo, które posiada potwierdzone, szerokie właściwości zdrowotne. Szczególne korzyści można osiągnąć spożywając jego liście. Autorzy badań zauważyli, że jedzenie karczocha przyczynia się do znacznego obniżenia poziomu „złego” cholesterolu LDL i triglicerydów we krwi. Mało tego, karczoch może wspomagać też pracę wątroby i łagodzić objawy niestrawności. Głównym składnikiem karczocha, który determinuje jego właściwości zdrowotne, jest cynaryna, inaczej kwas 1,5-kawoilochinowy. Jest to związek z grupy polifenoli, który ma silne działanie antyoksydacyjne.

Superfoods – polskie produkty

Omawiając wartość odżywczą i właściwości zdrowotne super żywności, warto podkreślić, że mamy również swoje polskie superfoods. Jest to cała gama produktów, które z pewnością są Ci dobrze znane. Jednocześnie te produkty mają szeroki, pozytywny wpływ na zdrowie człowieka. Polska lista superfoods obejmuje przede wszystkim:

• czosnek – jeden z najzdrowszych produktów na świecie; obniża ciśnienie krwi, redukuje stężenie cukru we krwi, zapobiega rozwojowi raka żołądka i jelita grubego; a wszystko to dzięki obecności związkom siarki, w tym głównie allicyny,

• jarmuż – warzywo obfitujące w luteinę, witaminę C i sulforafan; za sprawą tych związków spożywanie jarmużu wiąże się prawdopodobnie z poprawą wzroku i obniżeniem poziomu cholesterolu,

• pomidory – najlepsze źródło pokarmowe likopenu; dodatkowo zawiera wysokie ilości potasu; za sprawą tych składników pomidory mogą wspomagać pracę układu krążenia i zmniejszać ryzyko rozwoju raka prostaty,

• len zwyczajny – inaczej siemię lniane; źródło błonnika pokarmowego, kwasów tłuszczowych z rodziny omega 3 (kwasu alfa-linolenowego) i lignin; siemię lniane jest pomocne w łagodzeniu zaparć, redukcji masy ciała, obniżaniu ciśnienia krwi, zmniejszaniu poziomu cholesterolu, zapobieganiu nowotworom (w tym rakowi piersi).