Czy tłuszcze trans są niebezpieczne? Gdzie występują?

Co to są tłuszcze trans?

Tłuszcze trans należą do nienasyconych kwasów tłuszczowych, które powstają wskutek utwardzenia olejów roślinnych. To właśnie ten proces powoduje, że są one szkodliwe dla zdrowia. Wyróżnia się dwa rodzaje tłuszczów trans – naturalne i sztuczne. Naturalne tłuszcze są obecne w mięsie, mleku i produktach z niego wytwarzanych. W zależności od rodzaju produkty te zawierają mniejsze lub większe ilości tłuszczów trans, ale nie są one uznawane za szkodliwe dla człowieka. Najwięcej ich ma czerwone mięso, takie jak wołowina czy baranina, a najmniej znajduje się ich w kurczaku. Drugi rodzaj powstaje podczas uwodornienia olejów roślinnych, którego wynikiem jest utwardzenie tłuszczu. Ten proces powoduje, że stają się one szkodliwe i powinniśmy ich unikać w diecie.

W jakich produktach występują tłuszcze trans?

Tłuszcze trans występują w wielu produktach, również takich, w których się tego nie spodziewasz. Na co dzień można je spotkać w produktach do smarowania pieczywa, czyli w maśle i margarynie. Ich zadaniem jest spowodowanie, że stała konsystencja margaryny zostaje zachowana, dzięki czemu możesz nią smarować kanapkę. Lepszym wyborem będzie miękkie masło, ponieważ owszem, zawiera ono tłuszcze trans, ale jedynie te naturalnie występujące. 

Szkodliwe tłuszcze są stosowane w produktach spożywczych, sprawiają, że są one bardziej chrupiące, mają dłuży termin przydatności do spożycia oraz niższą cenę. Właśnie dlatego są często wykorzystywane w przemyśle żywieniowym, zwykle do produktów o bardzo długim i słabym jakościowo składzie. Tłuszcze trans nadają się do wielokrotnego użycia, np. jako frytura czy olej do smażenia, dlatego często są wykorzystywane przez wielkich producentów.

Na etykietach produktów tłuszcze trans można znaleźć pod kilkoma nazwami, takimi jak olej palmowy, częściowo utwardzony, uwodorniony olej, a także tłuszcz roślinny. W Polsce jednak producenci nie mają obowiązku informowania na etykietach o ilości, jaka znajduje się w produkcie. Tłuszcze trans można znaleźć w:

• wyrobach cukierniczych, jak ciastka, ciasta, pączki, słodkie bułki,

• słabej jakości czekoladzie i produktach czekoladopodobnych,

• smażonych daniach, fast foodach,

• słonych przekąskach, np. chipsach, paluszkach, krakersach, herbatnikach,

• produktach typu instant, jak zupki chińskie, sosy,

• wędlinach.

Tłuszcze trans mogą być obecne w diecie człowieka, ale w bardzo ograniczonej ilości. Dopuszczalna dawka nie powinna przekraczać 1% dziennego zapotrzebowania na kalorie, czyli w przypadku diety na 1800 kcal tłuszcze trans mogą stanowić nie więcej niż 1,8 g. Nie należy unikać produktów, w których jest najwięcej cholesterolu, ponieważ zamiast niego występują szkodliwe oleje roślinne. 

Konsekwencje spożywania tłuszczów trans

Jedzenie dużej ilości tłuszczów trans powoduje wiele chorób, jak nadciśnienie, miażdżyca, cukrzyca, a także hipercholesterolemia. Utwardzane oleje roślinne przyczyniają się do problemów sercowo-krążeniowych, które mogą spowodować zawał czy udar. Tłuszcze trans są odpowiedzialne za otyłość, w szczególności w okolicy brzucha, depresję czy raka jelita grubego. Ich zbyt duże spożywanie może utrudniać zajście w ciążę, utrzymanie jej, a także powodować niepłodność zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. 

Tłuszcze trans to jedna z przyczyn chorób neurologicznych, takich jak alzheimer, parkinson, a także insulinooporności, która jest coraz częściej diagnozowana. Ich obecność w organizmie powoduje występowanie stanu zapalnego, który jest bardzo groźny dla zdrowia, ponieważ może prowadzić do wielu chorób.

Chcąc prowadzić zdrowszy tryb życia, należy unikać tłuszczów trans. Warto je zastąpić zdrowymi olejami, jak oliwa z oliwek, olej lniany czy rzepakowy. Przede wszystkim czytaj etykiety. Wśród wielu produktów dostępnych w sklepach z pewnością znajdziesz te o lepszym składzie. Unikaj przetworzonej żywności, fast foodów, a także produktów smażonych na głębokim oleju, np. frytek. Niestety tłuszcze trans są ukryte nawet w produktach dla dzieci, dlatego bardzo ważne jest odpowiedzialne dopieranie produktów żywnościowych.