Witamina E – eliksir młodości i płodności. Poznaj wpływ witaminy E na organizm

Czym jest witamina E?

O istnieniu witaminy E świat dowiedział się na początku XX w. Stało się to w czasie badań analizujących czynniki mające znaczenie dla reprodukcji zwierząt. W 1922 r. naukowiec Evans stwierdził, że z całą pewnością istnieje związek, bez którego zwierzęta nie są w stanie się rozmnażać.

Związek ten wyizolowano już w 1936 r. z kiełków pszenicy. Nazwano go tokoferolem. Jest to zlepek dwóch greckich słów: tocos i pherein, co należy tłumaczyć odpowiednio jako: ‘rodzić’ i ‘nieść’.

Witamina E nie jest jednak jednym rodzajem związku. Tak jak to ma miejsce w przypadku witaminy B, tak i tutaj jest to grupa organicznych związków, zbiorczo nazywanych tokoferolami (β-tokoferol, γ-tokoferol, α-tokoferol, δ-tokoferol) oraz tokotrienolami (α-tokotrienol, β-tokotrienol, γ-tokotrienol, δ-tokotrienol).

Witamina E zaliczana jest do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Podobne właściwości mają jeszcze trzy inne związki: witamina A, witamina D oraz witamina K.

Jakie jest działanie witaminy E

Witamina E nie bez powodu nazywana jest eliksirem młodości. To silny antyoksydant (kwasów tłuszczowych i fosfolipidów). Sprzyja zachowaniu równowagi między wolnymi rodnikami i przeciwutleniaczami. Ma to niebagatelne znaczenie dla organizmu, ponieważ nadmierna aktywność i liczebność wolnych rodników skutkuje rozwojem stresu oksydacyjnego. Zachodzące wówczas dynamicznie procesy utleniania powodują m.in.:

• uszkodzenie DNA, lipidów, błon komórkowych,

• zmianę struktury i funkcji białek, kwasów nukleinowych, węglowodanów,

• degenerację naczyń.

Witamina E uczestniczy też w procesach metabolicznych oraz utrzymuje prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego (zapobiega utlenianiu błon komórkowych neuronów).

Do tego, jak zaobserwowali w 1933 r. Evan Shute i Wilfrid Shute – związek sprzyja utrzymaniu sprawnie funkcjonujących układów: sercowo-naczyniowego oraz rozrodczego. Dlatego włączyli witaminę E do terapii kobiet po doświadczeniu wielokrotnych poronień (związek ułatwia utrzymanie ciąży). Natomiast w przypadku mężczyzn wpływa na niezakłócone wydzielania hormonu gonadotropowego przez przysadkę mózgową, które są ważne dla rozwoju i funkcji organów płciowych.

Evan Shute i Wilfrid Shute zaobserwowali również, że witamina E sprzyja regeneracji uszkodzonych tkanek (dlatego stosowali związek m.in. w terapii osób z plamicą). Ponadto poprawia on nawilżenie skóry i redukuje przebarwienia. 

Jakie są źródła witaminy E?

Witamina E może być magazynowana w organizmie (w nadnerczach i tkance tłuszczowej). Jednak warto mieć na uwadze, że zachowywana jest w organizmie niezbyt długo – każdego dnia wydalane jest ok. 60–70% jej zasobów, a część ulega rozkładowi w zachodzących w ciele procesach cieplnych.

To sprawia, że każdego dnia musisz zadbać o to, aby w Twojej diecie znalazły się produkty zawierające witaminę E. Jej źródłami są m.in.:

• olej słonecznikowy – 41 mg/100 g,

• ziarna słonecznika – 35,15 mg/100 g,

• migdały – 25,65 mg/100 g,

• szpinak – 2,03 mg/100 g,

• przecier pomidorowy – 1,97 mg /100 g,

• botwina – 1,81 mg /100 g.

Jakie są skutki nadmiaru i niedoboru witaminy E?

Zarówno niedobór, jak i nadmiar witaminy E jest niekorzystny dla organizmu, ponieważ doprowadza do szeregu zaburzeń. Ważny jest tu balans. Nietrudno go zachwiać, sięgając bezrefleksyjnie po suplementację. Należy zatem w tej sprawie konsultować się z lekarzem lub dietetykiem i analizować aktualny poziom związku w organizmie. Do zaburzenia może doprowadzić również wprowadzanie diety eliminacyjnej.

Skutkami awitaminozy lub hipowitaminozy, a więc niewystarczającego poziomu witaminy E w organizmie, są:

• zaburzenie płodności u mężczyzn;

• trudność z zajściem w ciążę i poronienia u kobiet;

• zaburzenia menstruacji u kobiet;

• pogorszenie ostrości widzenia na skutek patologicznych zmian w siatkówce (nie są to jednak zmiany barwnikowe, jak przy niedoborze witaminy A, a wynik uszkodzeń naczyń krwionośnych);

• zaburzenia koncentracji;

• osłabienie;

• zaburzenia nerwowe i nerwowo-mięśniowe;

• zmiany na skórze;

• zwiększona kruchość naczyń krwionośnych;

• zwiększona podatność na infekcje.

Choć nadmiar witaminy E (hiperwitaminoza) nie jest toksyczny dla organizmu, to może doprowadzić do krwotoków. Takie groźne powikłania dotyczą osób, które przez długi czas stosują wysokie dawki suplementów. Mogą też wówczas wystąpić:

• problemy ze wzrokiem;

• osłabienie siły mięśniowej;

• bóle głowy;

• dolegliwości gastryczne;

• zmęczenie.