Zawroty głowy w ciąży – przyczyny, postępowanie

Skąd się biorą zawroty głowy w ciąży?

Zawroty głowy to jedna z powszechnych – obok mdłości czy zgagi – dolegliwości, które towarzyszą kobietom w ciąży. Mowa o zjawisku fizjologicznym, które nie jest powodem do niepokoju, jednak jego skutki (omdlenie lub upadek) mogą zagrozić przyszłej mamie i dziecku. Zdaniem specjalistów dolegliwość ta ma różne przyczyny. Głównym powodem są hormony ciążowe – w organizmie kobiety zaczyna podnosić się poziom progesteronu, który powoduje rozszerzanie się naczyń krwionośnych i w efekcie znaczny spadek ciśnienia. Jeśli jest on gwałtowny, mogą pojawić się zawroty głowy. Na dalszych etapach ciąży przepływ krwi w organizmie matki jest utrudniony, ponieważ dziecko ciągle zwiększa swoje rozmiary. Na tym tle dochodzi często do niedotlenienia różnych organów, czego naturalną konsekwencją jest omawiana dolegliwość. Powinna ona minąć pod wpływem odpoczynku lub zmiany pozycji na bardziej komfortową. Wśród innych przyczyn zawrotów głowy w ciąży są:

• niedobór żelaza (anemia);

• nagłe spadki cukru, wywołane np. cukrzycą ciążową;

• nieodpowiednia dieta;

• niewystarczające nawodnienie organizmu;

• zmiana środka ciężkości;

• niedostateczna ilość snu i odpoczynku;

• zbyt gwałtowna zmiana pozycji, np. z siedzącej na stojącą;

• nieunormowane ciśnienie krwi.

Kiedy w ciąży występują zawroty głowy?

Zawroty głowy mogą pojawić się na każdym etapie ciąży. Bywają szczególnie nasilone w pierwszym trymestrze, kiedy organizm kobiety musi zaadaptować się do zachodzących w nim zmian. Omawiana przypadłość jest jednym z pierwszych objawów ciąży obok takich dolegliwości, jak: mdłości, wymioty, wzdęcia czy permanentne uczucie zmęczenia i senności. Te symptomy są całkowicie normalną reakcją organizmu na działanie hormonów ciążowych. 

Problem może pojawić się też w drugim i trzecim trymetrze, gdy dziecko jest już dość duże i uciska na niektóre narządy, powodując ich niedotlenienie. W tym okresie wykonywanie codziennych czynności wymaga od przyszłej mamy dużego wysiłku. Warto pamiętać, że przemęczona kobieta częściej może doświadczać zawrotów głowy.

Zawroty głowy w ciąży – kiedy powinny być powodem do niepokoju?

Szacuje się, że zawroty głowy dotyczą ok. 75% kobiet w ciąży. Choć w literaturze przedmiotu powtarza się informacja, iż jest to typowy objaw, nie należy tracić czujności. Jeśli dolegliwości towarzyszą silny ból głowy, częste wymioty lub utrata wagi, należy koniecznie zgłosić się do lekarza. Bagatelizowanie takich symptomów – podobnie jak w przypadku zawrotów głowy u dziecka – może mieć bardzo przykre konsekwencje. 

Lekarz ginekolog z pewnością zleci dodatkowe badania, które pomogą wykluczyć ewentualne choroby współistniejące, i wykona badanie ultrasonograficzne (USG), aby zobaczyć, czy ciąża przebiega prawidłowo. Każda kobieta w ciąży średnio co miesiąc powinna wykonać pełną morfologię krwi. W przypadku pojawienia się dodatkowych dolegliwości specjalista zleci kolejne badania, a oprócz tego prawdopodobnie zwiększy się częstotliwość wizyt kontrolnych.

Zawroty głowy w ciąży – jak sobie z nimi radzić?

Ciąża to czas, kiedy kobieta nie powinna przyjmować żadnych środków farmakologicznych bez uprzedniej konsultacji z lekarzem. Leki zalecane są np. przy nieprawidłowym funkcjonowaniu tarczycy, które objawia się podwyższonym lub skrajnie obniżonym TSH. Jednak ze zdecydowaną większością dolegliwości – np. z mdłościami w ciąży – trzeba radzić sobie domowymi sposobami. Zaliczają się do nich:

• regularne picie wody niegazowanej – wystarczy pić ok. 2 l dziennie, aby zapobiec odwodnieniu organizmu oraz gwałtownym spadkom ciśnienia krwi;

• stosowanie zasad zbilansowanej diety – zdrowy posiłek można uzupełnić słodką przekąską, która pomoże uniknąć gwałtownych spadków cukru. Aby uniknąć zawrotów głowy na spacerze lub podczas zakupów, warto zawsze mieć ze sobą przekąskę i butelkę z wodą;

• dbanie o aktywność fizyczną – ćwiczenia o umiarkowanej intensywności (spacery, joga, trening funkcjonalny dla przyszłych mam, slow jogging) dotleniają organizm;

• unikanie gwałtownych ruchów – szczególnie nagłych zmian pozycji;

• przyjmowanie prawidłowej pozycji leżącej – leżenie na lewym boku lub na plecach odciąża żyłę główną i pozwala uniknąć zawrotów głowy;

• przyjmowanie pozycji siedzącej – podczas występowania omawianej dolegliwości trzeba jak najszybciej usiąść, aby zapobiec upadkowi;

• odpowiednia ilość snu w nocy – kobiety wyspane i wypoczęte są mniej narażone na zawroty głowy.

Niektóre dolegliwości ciążowe występują aż do momentu rozwiązania i nie ma sposobów, aby całkowicie je wyeliminować. Można je jedynie łagodzić bez użycia środków farmakologicznych.