Przetworzona żywność – czy rzeczywiście jest niezdrowa?

Co to jest przetworzona żywność?

Przetworzona żywność ulega wielu procesom, wskutek których zmienia się jej smak i skład. Nie wszystkie takie produkty są niezdrowe. Biorąc pod uwagę sposób przygotowania żywności, może być ona przetworzona w różnym stopniu. Najbardziej niezdrowe są wysokoprzetworzone potrawy, które wystarczy jedynie podgrzać w mikrofalówce lub w piekarniku. W ich składzie niewiele jest wartościowych składników, takich jak warzywa i owoce, natomiast można znaleźć wiele ulepszaczy smaku czy słodzików, dzięki którym dania mają dłużą datę przydatności do spożycia i intensywny aromat, zachęcający do spróbowania.

Wyróżnia się cztery grupy przetworzenia żywności wg klasyfikacji Nova:

• nieprzetworzona lub minimalnie przetworzona żywność,

• przetworzone dodatki do żywności,

• jedzenie przetworzone,

• wysokoprzetworzona żywność.

Nieprzetworzona lub minimalnie przetworzona żywność

Do tej grupy zalicza się świeże produkty, takie jak: owoce, warzywa, mięso, ryby, zioła, orzechy, nabiał czy przyprawy. W większości nadają się one do spożywania na surowo (jabłka, banany czy orzechy włoskie), ale czasem, aby były zdatne do jedzenia, muszą być poddane obróbce termicznej (ziemniaki czy jajka). Za minimalne przetworzenie uznaje się mrożenie, a także suszenie, dzięki którym produkty zachowują dłużą datę przydatności do spożycia. Przetwarzanie to również usuwanie niejadalnych części, takich jak łodygi czy kości, a także poddawanie produktów procesom mającym na celu przygotowanie ich do spożycia. Aby żywność była uważana za nieprzetworzoną, nie należy dodawać do niej soli, pieprzu, przypraw ani żadnych wzmacniaczy smaku. Produkty z tej grupy powinny stanowić bazę codziennych posiłków.

Przetworzone dodatki do żywności

Do stworzenia smacznego i zbilansowanego posiłku niezbędne jest dodanie kilku dodatków, które pomogą wydobyć smak lub odpowiednio przygotować posiłek. Przetworzone dodatki do żywności można podzielić na trzy główne kategorie, jak cukier, sól i tłuszcz, w skład których wchodzą m.in.: olej do smażenia, oliwy z oliwek, syrop klonowy, melasa, tłuszcz zwierzęcy, cukier, ksylitol, sól. Dodatki do jedzenia powinny być stosowane w ograniczonych ilościach, ponieważ ich nadmiar może prowadzić do pojawienia się wielu dolegliwości.

Przetworzona żywność

Żywność przetworzona powstaje wskutek połączenia świeżych produktów wraz z dodatkami i poddania ich odpowiedniej obróbce termicznej. Dzięki temu charakteryzują się one lepszym smakiem i intensywniejszym aromatem. Do przetworzonej żywności zalicza się konserwy, różnego rodzaju sery, wędliny czy pieczywo. Tego rodzaju żywność ma krótką datę przydatności do spożycia, prosty skład, bez zbędnych dodatków i konserwantów i może być poddawana różnym procesom termicznym, takim jak fermentacja czy wędzenie.

Wysokoprzetworzone jedzenie

Wysokoprzetworzona żywność zawiera duże ilości soli, cukru lub tłuszczów trans, które zatrzymują wodę w organizmie, a także wpływają na obniżenie samopoczucia i energii. Z drugiej strony ma niewielkie ilości substancji odżywczych, minerałów i soli mineralnych, dlatego jej spożywanie nie przynosi żadnych pozytywnych skutków poza zaspokojeniem głodu. Jedzenie przetworzone jest obrabiane w specjalny sposób, przy użyciu wielu technologii i dodatków chemicznych. Do takich produktów często dodaje się barwniki, konserwanty, szkodliwe substancje słodzące. Wysokoprzetworzona żywność jest łatwa i szybka w przygotowaniu, dlatego ludzie chętnie po nią sięgają. Jest równie popularna, jak fast foody, w szczególności u osób, które nie mają czasu gotować i nie przywiązują dużej uwagi do tego, co jedzą.

Czy żywność przetworzona jest szkodliwa?

Istnieje wiele diet, które bazują jedynie na nieprzetworzonych produktach, świeżych warzywach i owocach, niepoddawanych obróbce termicznej. Najczęściej jednak dieta powinna być zbilansowana i smaczna. Przetworzone jedzenie nie zawsze jest szkodliwe, ponieważ każda Twoja ingerencja, jak krojenie, mielenie, duszenie, poddaje żywność procesom zmieniającym jej smak oraz zawartość wartości odżywczych.

Chcąc jeść zdrowiej, sięgaj po produkty o prostym składzie, krótszej dacie przydatności do spożycia. Do przygotowywania posiłków używaj dobrych jakościowo składników, takich jak oliwa z oliwek, sól himalajska czy świeże zioła. Staraj się nie dodawać gotowych sosów, dużej ilości soli oraz mieszanek przypraw. Stawiaj na jedzenie o mniejszym stopniu przetworzenia. Jeśli masz do wyboru parówki albo pierś z indyka, lepszym wyborem będzie surowe mięso, które samodzielnie możesz przygotować.

W składach produktów często znajdują się zamienniki o właściwościach słodzących, jak syrop glukozowo-fruktozowy, stosowany w napojach gazowanych, cukierkach i sokach owocowych. Można go znaleźć także w dżemach, piwach smakowych czy jogurtach. Spożywany w nadmiarze, może powodować otyłość, a nawet cukrzycę.

Na jakie produkty trzeba uważać?

Wszystko, co jest spożywane w nadmiarze, może szkodzić, dlatego, aby zachować zdrowie i dobre samopoczucie, warto przestrzegać dozwolonych ilości. Jedzenie dużych ilości produktów słodzonych syropem glukozowo-fruktozowym poza otyłością może prowadzić do nadciśnienia czy problemów z nerkami. Dzieci, których dieta jest bogata w słodzone produkty, mogą być nadpobudliwe, a także szybciej się irytować.

Warto zwrócić uwagę na szkodliwość oleju palmowego, który zawiera dużą ilość nasyconych kwasów tłuszczowych. Znajduje się on w wielu produktach spożywczych, takich jak słodycze, pieczywo, lody czy słone przekąski. Spożywany w nadmiernych ilościach, może przyczyniać się do występowania otyłości, cukrzycy, a także podwyższonego cholesterolu, który sprzyja pojawieniu się miażdżycy. Tworząc własny jadłospis, warto zwrócić uwagę na produkty, które zawierają najwięcej cholesterolu, ponieważ dieta obfitująca w olej palmowy może być bardzo niebezpieczna dla ludzkiego organizmu.

Na zdrowie źle wpływają produkty z dużą zawartością soli i cukru. Niebezpieczne jest spożywanie więcej kalorii, niż stanowi dzienne zapotrzebowanie energetyczne. Te wszystkie działania niekiedy powodują szereg dolegliwości, które w przyszłości mogą spowodować groźne choroby.

Konsekwencje spożywania żywności przetworzonej

Zła dieta, brak aktywności fizycznej i niewystarczająca ilość snu może powodować szereg dolegliwości. Przetworzone jedzenie jest atrakcyjne dla konsumentów, ponieważ ładnie pachnie i często dobrze smakuje za sprawą wielu dodatków. Spożywanie dużych ilości przetworzonych produktów powoduje wzrost masy ciała, głównie w okolicy brzucha. Osoby często się przejadają, zdarza się, że uzależniają się od takiego jedzenia. Tego rodzaju jedzenie powoduje problemy z układem pokarmowym, mogą pojawić się zespół jelita drażliwego, zaparcia oraz bóle brzucha. Spożywanie dużej ilości przetworzonego jedzenia jest jedną z przyczyn depresji i obniżenia nastroju.

Osoby, które chcą zadbać o swoją skórę, powinny wykluczyć wysokoprzetworzoną żywność z jadłospisu. Powoduje ona powstawanie wyprysków, opuchnięć, cieni pod oczami. Cera jest szara, niedotleniona, wygląda na zmęczoną. Często pierwszym krokiem do pięknej skóry jest zmiana diety.