Zdrowe przyprawy - jakie są rodzaje? Krótka charakterystyka najbardziej znanych

Czy przyprawy są zdrowe?

Przyprawy kojarzone są przede wszystkim z ich wykorzystaniem w kuchni. Niemniej jednak stanowią bardzo ważny element medycyny naturalnej. Są źródłem wielu składników o dobroczynnym wpływie na ludzkie zdrowie. Na dodatek mogą być w rozmaity sposób wykorzystane. Zdrowe przyprawy dodawać można do zup, sałatek, marynat i innych potraw. Z wielu można przygotować napary lub odwary, które można spożywać jak herbatę lub użyć zewnętrznie do zrobienia okładów. Z uwagi na obecność olejów z niektórych przypraw uzyskuje się olejki eteryczne, które można wykorzystać do masażu, inhalacji, wcierek czy dodać do kąpieli. Poza tym przyprawy spotkać można w składzie suplementów diety, leków, kosmetyków. Poznaj prozdrowotne działanie jednych z najbardziej uznanych przypraw.

Natka pietruszki

Pietruszka to roślina ceniona nie tylko za walory smakowe, lecz także za korzystny wpływ na organizm. Natka pietruszki ma udowodnione działanie prozdrowotne. To cenne źródło prowitaminy A, która wchodzi w skład rodopsyny warunkującej wrażliwość oczu na przyćmione światło. Składnik ten determinuje w znacznym stopniu wzrost i rozwój kości oraz funkcjonowanie nabłonka (wyścielającego m.in. drogi oddechowe, przewód pokarmowy). Natka pietruszki dostarcza chlorofilu, który działa przeciwstarzeniowo, odżywia tkanki, reguluje pH, wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn i patogenów. Przyprawa ta wykazuje własności antyseptyczne - zwalcza drobnoustroje znajdujące się na skórze i błonach śluzowych. Znajdujące się w natce pietruszki substancje wykazują korzystny wpływ na układ moczowy, stąd też jej spożywanie zalecane jest u osób zmagających się z kamicą nerkową i innymi schorzeniami nerek. Należy też wspomnieć, że naziemna część pietruszki intensyfikuje wydzielanie śliny i soku żołądkowego. W ten sposób usprawnia trawienie i przyswajanie pokarmów.

Nasiona czarnuszki

Kolejna zdrowia przyprawa to czarnuszka. To rodzaj jednorocznych roślin należących do rodziny jaskrowatych. Na szczególną uwagę zasługują nasiona czarnuszki, które znane są ze swych prozdrowotnych właściwości już ponad 2000 lat. Surowiec ten wspomaga zwalczanie chorobotwórczych drobnoustrojów, ponieważ działa przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo. Zalecany jest też przy inwazjach pasożytniczych. Nasiona czarnuszki mają właściwości: przeciwgorączkowe, przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwutleniające. Polecane są przy dolegliwościach ze strony układu pokarmowego oraz przy obniżonej odporności - mają zdolności immunomodulujące. Nasiona czarnuszki z uwagi na działanie nefroprotekcyjne (ochronne na komórki budujące nerki) i moczopędne warto przyjmować przy zaburzeniach pracy układu moczowego. Za sprawą działania żółciopędnego i hepatoprotekcyjnego (ochronne na komórki wątroby) polecane są na wzmocnienie pracy wątroby. Należy też wspomnieć o ich dobroczynnym wpływie na układ krążenia dzięki właściwościom hipotensyjnym (przeciwnadciśnieniowe) i hipolipemicznym (zmniejszające stężenie lipidów w surowicy krwi).

Koper włoski

Wśród zdrowych przypraw znajduje się z pewnością koper włoski. Roślina inaczej nazywana jest fenkułem. Zalicza się ją do rodziny selerowatych. Jako surowiec zielarski wykorzystuje się owoce i olejek kopru włoskiego. Przyprawa najbardziej znana jest z działania wykrztuśnego. Zawarty w niej olejek eteryczny pobudza błony śluzowe dróg oddechowych i rozrzedza zalegający śluz. Koper włoski wykazuje również działanie: przeciwzapalne, mlekopędne, przeciwdrobnoustrojowe, wiatropędne. Nasiona kopru włoskiego odświeżają oddech, stąd też spotkać je można w składzie past do zębów i płynów do płukania ust. Olejek z kopru włoskiego działa rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, stosowany jest w zaburzeniach trawienia, stanach skurczowych żołądka i jelit. Często dodawany jest do preparatów przeczyszczających i na kolkę jelitową u dzieci. Dodatkowo wykazuje aktywność hepatoochronną. Odwar z niego stosowany jest zewnętrznie do przemywania oczu, na trudno gojące się rany i do pielęgnacji skóry tłustej.

Mięta pieprzowa

Kolejna zdrowa przyprawa to mięta pieprzowa. Surowcem zielarskim są liście, którymi głównymi składnikami są: karoten, olejek miętowy, rutyna, kwas askorbinowy, apigenina, betaina, kwas oleanowy. Mięta pieprzowa znana jest z działania przeciwbakteryjnego. Wykazuje pozytywny wpływ na układ pokarmowy i wątrobę - zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, pobudza produkcję żółci, działa wiatropędnie. Doskonale sprawdzi się m.in. w zaburzeniach trawienia, kolce jelitowej, niestrawności, zespole jelita drażliwego. Olejek z mięty pieprzowej wykorzystywany jest do inhalacji pomocnych przy nieżycie nosa, gardła i oskrzeli. Roślina zewnętrznie polecana jest przy podrażnieniach, świądzie skóry oraz w migrenowych bólach głowy.

Kozieradka

Kozieradka, zwana też greckim sianem lub bożą trawką, ceniona jest przede wszystkim z uwagi na korzystny wpływ na układ pokarmowy i układ krążenia. Działa hipolipemicznie, inicjuje hematopoezę - aktywuje wytwarzanie krwinek. Kozieradka ma właściwości osłaniające i przeciwzapalne, co wykorzystywane jest przy zaburzeniach błony śluzowej przewodu pokarmowego. Roślina działa żółciopędnie, reguluje wypróżnienia, pobudza wydzielanie soku żołądkowego, usprawnia wchłanianie pokarmów. Wśród prozdrowotnych oddziaływań kozieradki wymienia się również m.in.: wykrztuśne, mlekopędne, moczopędne, antynowotworowe, neuroprotekcyjne.

Kolendra

Kolejna na liście zdrowych przypraw jest kolendra. Jako surowiec zielarski wykorzystuje się owoc i olejek eteryczny. Kolendra wykazuje korzystne działanie na układ pokarmowy - wzmaga apetyt, pobudza wydzielanie soku żołądkowego, ma właściwości rozkurczowe i wiatropędne. Zewnętrznie roślina używana jest przy łagodzeniu dolegliwości reumatycznych. Liście kolendry siewnej mają zdolność wiązania toksycznych metali ciężkich i usuwania ich z organizmu. Nasiona kolendry mogą obniżyć poziom cholesterolu, działają hipoglikemicznie (obniżają poziom cukru we krwi) i hipotensyjnie (obniżają ciśnienie tętnicze). Kolendrowy olejek eteryczny działa uspokajająco - polecany jest przy kłopotach z zasypianiem i nerwicach.

Tymianek

Tymianek suszony to przyprawa powszechnie wykorzystywana w polskiej kuchni. A jak przedstawiają się jego właściwości zdrowotne? Tymianek z uwagi na działanie przeciwdrobnoustrojowe, antyoksydacyjne i wykrztuśne polecany jest przy chorobach dróg oddechowych. Napar z tymianku jest stosowany przy biegunkach i wspiera prawidłową perystaltykę jelit. Ze względu na właściwości bakteriostatyczne olejek tymiankowy znalazł zastosowanie w produkcji past do zębów, płynów do jamy ustnej oraz preparatów do higieny osobistej. Olejek tymiankowy wykazuje także działanie fungistatyczne (hamowanie namnażania grzybów) w stosunku do licznych gatunków grzybów drożdżowych i pleśniowych.

Kurkuma

Kurkuma to kolejna przyprawa ceniona za właściwości prozdrowotne. Roślina znana jest też jako ostryż lub żółcień. Najbardziej znanym jej składnikiem jest kurkumina, czyli żółty barwnik, który wykorzystywany jest jako środek przyspieszający gojenie się ran i łagodzący objawy niestrawności. Kurkumina wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające, antynowotworowe. Kurkuma badana jest pod kątem zapobiegania demencji i chorobie Alzheimera. Potencjał ten wynika zwłaszcza z obecności tumeronu, który pobudza namnażanie i różnicowanie komórek nerwowych.

Papryczka chili

Czy ostre przyprawy są zdrowe? Tak, a doskonałym tego przykładem jest papryczka chili. Jednym z najbardziej znanych jej składników jest kapsaicyna, która wykazując działanie drażniące na błonę śluzową żołądka, wzmaga apetyt, nasila wydzielanie soków żołądkowych, a tym samym ułatwia trawienie. Ta zdrowa przyprawa oddziałuje na układ krążenia - obniża poziom cholesterolu we krwi i prawdopodobnie zapobiega powstawaniu zakrzepów krwi. Kapsaicyna sprzyja produkcji endorfin. Poza tym łagodzi dolegliwości bólowe towarzyszące migrenie.